Gaur 88 urte frankistek 52 preso errepublikar fusilatu zituzten Cadreitako Valcalderan

Ostiral honetan 88 urte beteko dira Cadreitan frankistek 52 preso errepublikar fusilatu zituztenetik. Honorino Arteta salbatu egin zen, eta gertatutakoa kontatu ahal izan zuen. Gorpuak desagertuta daude oraindik.

Duela 88 urte 53 preso errepublikano atera ziren Iruñeko espetxetik, askatasuna berreskuratzen zutela pentsatuz. Baina handik Cadreitako Valcaldera eremura eraman zituzten. Honorino Arteta bakarrik salbatu zen eta gertatutakoa kontatu ahal izan zuen.

Han, erreketeek eta falangistek, besoak bizkarrera binaka lotu ondoren, bi autobusetara igotzera behartu zituzten, eta Bardeako bidea hartu zuten. Iruñetik 70 bat kilometrora dagoen lur idor batera biratu zuten. Orduan gauera arte giltzapetu zituzten.

Ilunabarrean hasi ziren fusilamentuak, eta 52 presoak hil zituzten.

Sarraski haren bezperan, frankistek 3,5 metroko zabalera eta 7 metroko luzera zuen hobi komun handi bat ireki zuten. Bertan lurperatu zituzten fusilatu guztiak.

Honorino Arteta salbatu egin zen, eta gertatutakoa kontatu ahal izan zuen. Bala batek hanka batean harrapatu zuen, baina biziraun zuen. Bere lagunari lotzen zuten sokak apurtzea lortu zuen eta, ahal zuen moduan, korrika hasi zen, ihes egin zuen eta zuhaitz batera igo. Aragoi ibaian gora egin, Pirinioetara iritsi eta frantziar Estatura igaro zen, ondoren Kataluniara mugitu eta errepublikarren bandoan borrokatu zuen.

1936ko Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak (AFFNA-36-NAFSE) haien bilaketan gehiago inplikatzeko eskatu die erakundeei.