Literatura hizkuntzaz «egina» dago; haren «lehengaia» da hizkuntza. Horregatik, Roland Barthesen postulatu enfatikoa (1990): «objektu autonomoa den arren, hizkuntzalaritzatik abiatuta aztertu behar da diskurtsoa; diskurtsoa esaldi handia litzateke, eta esaldia, aldiz, diskurtso txiki bat besterik ez».
Hizkuntzalaritza, testu azterketen erreferentzia esparruan, filosofiari dagozkion pentsamenduaren bi korronterekin ordeztua izan da: fenomenologia eta hermeneutika.
Biek izan dute gero eta eragin handiagoa XX. mendeko pentsamenduan; aldi berean, haien garapenek atzean utzi zituen lehen postulatuak, ezen fenomenologia edo hermeneutika bera ezin baitira erabili harik eta haien irismena definitu arte.
Politika, soziologia, psikologia, psikiatria eta, hemen gehien interesatzen dena, literaturaren kritikari buruzko interpretazio fenomenologikoak garatu dira.
Bere transposizio eta aldaketa guztiekin, fenomenologiak gaur egungo filosofiaren pentsamendu eskola garrantzitsuenetako bat izaten jarraitzen du.
Era berean, hermeneutika garaikidea, mugimendu definitu bat baino gehiago, «atmosfera» orokor bat da, pentsamendu anitz eta handiak biltzen dituena. Paul Ricoeur bera, bere burua fenomenologo-hermeneuta gisa definitzen duena, korronte filosofikoetako autore heterogeneoekin batera sartu ohi da: Michel Foucault, Jacques Derrida, Otto Apel eta Richard Rortry.
Fenomenologiatzat hartzen zen, eskuarki, itxuren azterketa filosofikoa. Gaur egun, honela definitzen da: esperientziaren egiturak kontzientzian agertzen diren bezala deskribatzen dituena, teoriara, dedukziora edo beste diziplina batzuetatik, hala nola natur zientzietatik, datozen suposizioetara jo gabe.
Edmund Husserl, bere "Ideiak" liburuan (1913), fenomenologia garbirako sarrera orokorraren eta fenomenologiaren sortzailea dugu:
«Ezagutza gaituko duten kontzientziaren egiturak aztertzea, objektuei beren kasa so egiteko».
Azterketa horrek adimenari buruzko hausnarketa eskatzen du, adimena ez den guztia baztertzeko. Husserlek «murrizte fenomenologikoa» deitu zion gogoeta mota horri. Gogamenak aztertzean egiaztatu zuena gogoratzea, desiratzea eta hautematea bezalako ekintzak izan ziren, baita ekintza horien eduki abstraktua ere, «esanahiak» deitu baitzien.
Esanahi horiek, aipatu zuen, ekintza bati itxura jakin bateko objektu batengana zuzentzen uzten ziotela, eta esan zuen norabideak, berak «intentzionalitate» deitzen zuenak, ezagutzaren funtsa zirela. Foucaultek hori itzuli zuen. Idazleak mundua itzultzen baitu.