Australiako ekialdeko urpeko sumendi baten erupzioak 850 metroko krater bat zulatu du

2022ko urtarrilaren 15ean, Tongan urperatutako sumendi batek, Australia ekialdean, 850 metroko krater bat zulatu zuen, ‘Science’ aldizkarian argitaratu dituzten hainbat ikerketa eta laginketaren emaitzek orain baieztatu ahal izan dutenez.

Hunga Tonga-Hunga Ha'apai sumendiaren erupzioak, Tongan, Australiako ekialdean, planeta osoan zehar bidaiatu zuten talka uhinak eragin zituen eta krater handi bat zulatu zuten 850 metrora, itsasazpitik. Erupzioa 2022ko urtarrilaren 15ean gertatu zen.

‘Science’ aldizkarian argitaratutako ikerketa berri batek erupzioan zegoen material bolkanikoaren zutabea kolapsatu eta berriro ozeanoan murgildu zenean itsas azalaren azpian gertatu zena deskribatzen du. Arroka bolkaniko beroen, errautsen eta ozeanoko gasaren bat-bateko jaurtiketak elur-jausien antzeko fluxuak sortu zituen, 122 km/h-ko abiaduran itsas hondoan zehar bidaiatu zutenak, kalte handiak eraginez Tonga eta bere uharte ugariak mundu-sarera lotzen zituzten bi itsaspeko komunikazio-kableei.

Zientzialariek itsas hondoko hainbat azterketa eta laginketa egin zituzten erupzioa gertatu eta berehala, itsaspeko kableari egindako kalteak korronte indartsu eta trinkoek eragin zituztela frogatu zutenak.

Itsas hondoko fluxuen abiadura

Ikertzaileek erupzioek eragindako itsas hondoko fluxuen abiadurak zehaztu ahal izan zituzten lehen aldiz, eta hobeto ulertu zituzten mundu osoan murgildutako beste sumendi batzuek planteatzen dituzten arriskuak. Fluxuaren abiadura oso azkarrak 57 km-ko altuerako erupzio-zutabearen kolapsoak eragin zituen, itsaspeko sumendiaren itsaspeko saihetsetara zuzenean erori zenean.

«Zutabe bolkanikoa kolapsatu zuen altuerak eta itsaspeko fluxuen ondoriozko abiadurak eta potentziak azaltzen dute itsas hondoko kableei egindako kalte orokorra», esan zuen ohar batean Cornel de Ronde Zeelanda Berriko GNS Science ikerketa-zentroko kideak.

«Ikerketa honek nabarmentzen du Zeelanda Berriaren eta Ozeano Bareko uharte-nazioen inguruan urperatutako sumendi ugarien leherketa-erupzioek, bereziki sakonera txikikoek, energia handiko itsaspeko dentsitateko korronteak sor ditzaketela, eta arreta merezi dutela tsunami-arrisku gisa kostaldeko komunitate kalteberentzat eta itsaspeko azpiegitura kritikoarentzat», gaineratu zuen.