Etiketaz haraindikoa

Badira aste zenbait kaleratu zela eta badira zenbait hilabete Txalapartak argitaratzea erabaki zuela. Oraindik ez dut oihartzun bortitzegirik entzun, baina emango du zeresana, eman behar luke, liburuak.

Txalapartak ez omen zuen argitaratu behar, ez omen du poesia argitaratzen, bada, to! hogei urtez idatzitako poemen antologia aurrez aurre (esango luke zain dagoenak). Halaxe baita, Joxe Auxtin Arrieta ez da bizikletatik jaitsi, isilean aritu da tiraka, eta bat-batean erasoa jo du, poema berri eta zaharragoak jaso ditu eta antologia bat egin du.

Baina poesia-liburua al da? hala dio Head Quarter-aren aginduak: «Zoazte. Literaturarik ez./ Hau poesia da. Behar du izan./ Hartzidura radarrez kontrolatua...». Poesiaren aldeko defentsa hori muinean aurkituko dugu lerroz lerro: «Satelite ez, meteorito behar baitu izan hitz poetikoak, hitz lau latz nahiz leun ororen eguratsaren urratzaile, ateko eta barneko mundu bien artean...». Bai, azalpen narratiboak poesiaren inguruan eta, are, nonbait irakurri dut liburuaren katalogazioan “euskarazko narrazioa”. Definizio horri ez diot egurrik emango, Niketz eta Edgar elkarrizketa narratiboan ari baitira liburu osoan zehar, bi pertsonaia antologiaren balizak ipintzen. Egia da, ordea, narrazio poetikoa dela sarritan, eta egia da poesia gordinak ikus daitezkeela han-hemen, Arrietarenak berarenak eta beste askorenak (Estankona, Ballester, Borda, Gandiaga eta abar luze bat); ez da ez bizikletatik jaitsi, zinez.

Agian, ez genuke zein etiketa jarri erabakitzen denbora alferrik galdu behar. Argi dago literatura-lan mardula dela, euskal literatura-lan aberatsa. Narrazioa eta poesia menderatzen eta uztartzen (zergatik ez) dituen idazle baten aurrean gaude. Uztardura horren emaitza litzateke “Estalien Gradora”, liburu konplexua agian irakurle ez trebatuarentzat, etenaldiak egitea eskatzen baitu, gogoeta egitea aurrera jarraitu aurretik, esaldiak aztertzea irakurri ondoren, esanahia (eta gu) bidean galtzea nahi ez badugu.

Irizpide horri jarraituz gero, gozatu egingo dugu narrazio poetikoarekin edo poesia narratiboarekin (axola?); gozatu egingo dugu hitz-joko bihurri eta ugariekin eta sabela beteta irtengo gara, antologiaren eremu honetatik. Ez bada tematu zein etiketa ipini ebazten, irakurri eta gozatu, hau euskal literatura gordina da eta, kanpamentu nomada unibertsoan.