2024. urtea erabakigarria izango da hiesak mehatxu izateari uzteko

Onusida-ren arabera, 2023an 40 milioi pertsona inguru bizi ziren hiesa eragiten duen birusarekin. Ohartarazi duenez, 2024. urtea erabakigarria izango da hiesak mehatxu izateari uzteko. Dena den, ez da oso baikor helburuak lortzeko aukeren inguruan.

Lider politikoek aurten hartuko dituzten neurriak erabakigarriak izango dira hiesa 2030ean osasun publikorako mehatxu gisa desagerraraz dadin, NBEren agentziak ohartarazi duenez.

Iazko zifrek erakusten dute infekzio berrien kopuruak hobera egin duela, paziente seropositiboen tratamenduak hobera egin duela eta hilkortasunak behera egin duela, baina Onusidak gogorarazi du pandemiak 42 milioi pertsona baino gehiago hil dituela eta aurrerapenak hauskorrak direla oraindik.

2023an, 40 milioi pertsona baino pixka bat gutxiago bizi ziren HIESa eragiten duen birusarekin, GIBarekin, erakundearen urteko txostenaren arabera. Iaz 1,3 milioi infekzio berri inguru erregistratu ziren, 2022an baino 100.000 gutxiago, eta horrek esan nahi du beherakada esanguratsua izan dela 1995ean iritsitako 3,3 milioiko maximoarekin alderatuta. Hala ere, Onusida ez dago pozik, ezingo baita lortu 2025ean 330.000 infekziotik behera izatea.

Hiesak ere jende gutxiago hil zuen: 630.000 heriotza 2023an eta 670.000 aurreko urtean. Kopuru hori 2004an, pandemiaren urte beltzean, baino %69 txikiagoa da.

Terapia antirretrobirala eskuratzea da erronka nagusia, gaur egun oso eraginkorra baita. 2023ko abenduaren amaierarako 30,7 milioi pertsonak eskuratu zuten terapia horietako bat; 2010ean, aldiz, 7,7 milioik baino ez zuten lortu. Hala ere, 2025erako 34 milioi pertsonako helburutik urrun jarraitzen du kopuruak.

Gainera, birusarekin kutsatutako pertsonen laurdenek ez dute tratamendurik jasotzeko aukerarik.

Afrika ekialdea eta hegoaldea dira gehien kaltetutako eremuak: 20,8 milioi pertsona bizi dira GIBarekin, 450.000 kutsatu ziren iaz eta 260.000 hildako izan ziren.

Estigmatizazioa Winnie Byanyima Onusidako zuzendari exekutiboak nabarmendu duenez, «mundua ez dago bide onean» 2030eko helburua lortzeko, eta «ez da nahikoa egiten GIBaren pandemiari aukera ematen dioten desberdintasunak ezabatzeko». «Pertsona bat hiltzen da minutuero GIBari lotutako gaixotasunengatik», oroitarazi du.

Estigmatizazioak eta diskriminazioak, eta batzuetan kriminalizazioak kutsatze-tasa askoz ere handiagoak eragiten dituzte, pertsona askok ezin dutelako behar duten laguntza eta arreta lortu arrisku horri aurre egin gabe.

Zifrak adierazgarriak dira: GIBaren prebalentzia %0,8 da munduan 15-49 urteko helduen artean. Prebalentzia %2,3koa da, aldiz, Afrika ekialdeko eta hegoaldeko 15-24 urteko emakume gazteen eta nesken artean eta %7,7koa homosexualen eta gizonekin sexua duten beste gizonen artean. Byanyimak France Presse-ri emandako elkarrizketa batean salatu duenez, «ahalegin ondo koordinatua eta ondo finantzatua» dago LGTBI+ eskubideen, ugalketa-eskubideen eta genero-berdintasunaren aurka, sozialki kontserbadoreak diren herrialde eta taldeen aldetik. Saharaz hegoaldeko Afrikako herrialde batzuetan infekzio berriak erdira baino gehiagora murriztu dira eta heriotzak %60raino 2010etik, «Ekialdeko Europa, Erdialdeko Asia eta Latinoamerika bezalako eremuak ere baditugu, non infekzio berriek okerreko norabidean aurrera egiten duten, gora eginez». Iaz Latinoamerikan 120.000 infekzio berri erregistratu ziren (110.000 izan ziren 2022an).