Duela 110 urte inauguratu zen Panamako kanala

Panamako kanalak 110 urte bete ditu gaur. 1914ko abuztuaren 15ean inauguratua, Amerikako Estatu Batuak arduratu ziren bere kudeaketaz lehen 85 urteetan eta 1999an Panamako Estatuaren eskuetara pasa zen.

Gaur ospatzen da Atlantikoaren eta Ozeano Barearen arteko pasabidea ireki zeneko 110. urteurrena, Panamako kanalaren bidez, munduko azpiegitura handienetako bat. Erdialdeko istmoaren bidez kontinente amerikarra bitan zatitzen duen zanga erraldoia Estatu Batuek eraiki zuten 1903 eta 1914 bitartean, 300 milioi dolar inbertitu eta 1999ko abendura arte administratu zuena, 1977ko Torrijos-Carter itunetan hitzartutakoaren arabera.

Ameriketako Estatu Batuetako 85 urteko kudeaketan, Panamako Estatuak 1.878 milioi dolar jaso zituen instalazioagatik, eta tokiko administrazioaren hurrengo 15 urteetan, berriz, 10.572 milioi dolar sortu zituen.

Panamako Kanalaren Agintaritza (ACP) estatuko korporazioak, Panama Canal Comission estatubatuarraren oinordekoak, bidea handitzeari ekin zion 2007an, eta karga mugitzeko ahalmena bikoiztu zuen 2016tik aurrera, 600 milioira arte.

Panamako kanalak 5.158 milioi euroko diru-sarrerak aurreikusten ditu 2025erako, urte fiskal honetarako (2023ko urritik 2024ko irailera) aurrekontuan jasotako kopurua baino %17,7 gehiago, berriki onartutako aurrekontu-proiektuaren arabera.

Panamako kanala Gatungo laku artifizialetatik lortzen duen euri-urarekin dabil, herrialdearen iparraldean. Pasatzen den itsasontzi bakoitzeko, 200 milioi litro ur geza isurtzen da. Iazkoa kanalaren historiako bigarren urte lehorrena izan zen, eta 2024aren amaierako aurreikuspenak ere ez dira onak.

Bide estrategiko horretatik, 80 kilometrotan Ozeano Barea eta Atlantikoa lotzen dituena, munduko itsas merkataritzaren % 6igarotzen da. Erabiltzaile nagusiak Estatu Batuak, Txina eta Japonia dira.