Kontseiluak dio azken lau urteetan ez dela hizkuntza politiketan «aldaketa iraultzailerik» eman

Amaitzear dagoen legealdiari dagokion udaletako hizkuntza politiken inguruko txostena aurkeztu du Kontseiluak. Horren arabera, «onerako edo txarrerako», politikek ez dute «izan beharko luketen izaera eraldatzailea» izan. 119 udalerri aztertu dituzte oraingoan eta horien txostenak argitaratzen joango dira sarean maiatzan zehar, lau urte hauetan zer egin duten ondo eta zer duten hobetzeko adieraziz.

Kontseiluko kide diren Iñaki Lasak eta Paul Bilbaok 2014an jasotako datuekin egindako txostena aurkeztu dute gaur goizean Donostian. Datu zehatzik ez dute aipatu, horiek pixkanaka kontsultatu ahalko direlako kontseilua.eus webgunean, baina orokorrean esan dute nabari dutela udalerrietako hizkuntza politiketan ez dela «aldaketa iraultzailerik» eman. «2006tik hona, salbuespenak salbuespen, onerako edo txarrerako, izan beharo luken izaera eraldatzailea ez dauka hizkuntza politikak», aipatu du Lasak. Izan ere, neurri onak zituztenek onak izaten jarraitzen dute eta txarrak dituztenek, txarrak. Horien artean azpimarratu dute Bilboko kasua zein, Baionarekin batera, euskararen erabilera bermatzeko ordenantzarik ez duen euskal hiriburua den.

Txostena osatu ostean, lau ondorio azpimarratu dituzte: batetik, uste dute izaera betearazlea duten neurriak baino gehiago hartzen direla izaera «existentziala» dutenak. Hau da, araugintzan gutxi erabiltzen dela hizkuntza politika. Bestalde, langileen kontratazioari dagokionez, orokorrean ez dago langile berriak euskaldunak izan daitezen erregulatzen duen erabakirik. «Arautuz gero, eragin zuzena dauka pertsona batek euskara ikasteko har dezakeen erabakian, gainera, Administrazioak ez du ordaindu beharko langileen euskalduntzerik eta, garrantzitsuena, hizkuntza eskubideak bermatzen dira».

Hirugarren ondorioa eredu sozioekonomikoan kokatu dute. Alegia, pertsonak euskalduntzeko ahaleginak egiten dira baina ez espazioak euskalduntzeko. «Enpresak, askotan, itzulpenak egitera mugatzen dira», ohartarazi dute.

Azkenik, euskarari ematen zaion babes juridikoa aipatu dute. Udalerri batzuek badute euskararen inguruko ordenantzak edo planik, baina %42ak oraindik ez dauka. Kontseiluaren ustez «utzikeriagatik» da.

Bi helburu

Plan horiek, normalean, leku bakoitzeko egoera soziolinguistikoarekin bat egiten dute eta bertan dagoen ezagutza eta erabileraren arabera finkatzen dira. Gaur ezagutzera eman duten txostena egiten duten hirugarrena da, beraz, zortzi urteko datuak alderatzeko balio du. Kontseiluak espero zuen aldaketa nabarmenagoak ikustea baina konturatu da nahiz eta udal gobernua aldatu, ordenantzak eta horien aplikazioa ez dela apenas aldatu, askotan hizkuntza politikak legealdi baterako baino gehiagorako zehazten direlako eta, beraz, gobernu talde berriek «heredatu» egiten dituztelako. Salbuespena Baztan da, 2010ra arte UPNren esku zegoena. EH Bilduren eskura pasa zenean egoera soziolinguistikoarekin bat datorren ordenantza bat jarri zuten martxan.

Horren harira, txosten honen helburua bikoitza da. Datozen hauteskundeekin batera sartuko diren udal gobernu berriei nondik jo behar duten adieraztea (herriz herriko fitxetan agertzen dira zer egiten duten ondo eta zer hobetu dezaketen) eta herritarrei orain arteko gobernuek zer egin duten erakustea, bozkatzerakoan hori kontutan izan dezaten.