Egungo erritmoan, 2154an amaituko litzateke munduan dagoen genero arrakala

Ekonomia, politika, hezkuntza edo osasun alorretako genero-arrakala ixten ari da mundu mailan, baina oso erritmo motelean, Munduko Ekonomia Foroak gaiari buruz egiten duen urteko txostenak dioenez. Bertan jasotzen denaren arabera, egungo erritmoan 131 urte beharko dira oraindik harekin amaitzeko.

Mundu mailako genero-arrakalaren amaiera hurbiltzen ari da, baina oso erritmo motelean egiten du. Izan ere, Munduko Ekonomia Foroak (WEF, ingelesez) uste du, egungo erritmoan, 131 urtean gaindituko litzatekeela egoera hori, eta aurreko 2022ko txostenean, berriz, 132 urte kalkulatzen ziren. Pandemia atzerapauso handia ere izan da, 2020ko dokumentuan, osasun-krisi handiaren aurreko datuak jasotzen zituen azkenekoan, 100 urte kalkulatzen baitziren.

Davosko Foroa antolatzeaz arduratzen den erakunde honek 2006tik egiten du txosten hau, eta 146 herrialdetako datuak jasotzen ditu. Txosten honen arabera, Islandia da genero-berdintasuna rankingaren lehen postuan, hamalaugarren urtez jarraian, eta arrakala %91,2an itxita dagoela kalkulatzen da.

Taulan agertzen diren hurrengo bi herrialdeak ere eskandinaviarrak dira: Norvegia ( arrakalaren %87,9 itxita), Finlandia (%86,3) eta baita bosgarrena ere (Suedia, % 81,5).

Laugarren postuan Zeelanda Berria dago, eta ‘Top 10’-a Alemaniak, Nikaraguak, Namibiak, Lituaniak eta Belgikak osatzen dute, %80 inguruko datuekin.

Erresuma Batua hamabosgarren postuan dago (%79,2), espainiar Estatua 18.ean (%79,1), frantziar Estatua 40.ean (%75,6), Ameriketako Estatu Batuak 43.ean (%74,8), eta Italia 79.ean (%70,5).

%68,4an kokatzen den batez besteko globalaren azpitik daude Txina 107. postuan (%67,8) eta Japonia, 125. postuan (%64,7). Aljeriak, Txadek eta Afganistanek ixten duten zerrendan.

Ekonomia, politika, hezkuntza...

Neurtutako lau azpiindizeetatik, osasunari eta biziraupenari dagokiona (bizi-itxaropena eta gizonen eta emakumeen ehunekoak jaiotzean) da berdinzaleena, haien arteko aldea %96an itxitzat jotzen baita.

Horren aurrean, arrakala handiena parte-hartze politikoan ikusten da (parlamentariak, ministroak eta estatuburuak); izan ere, % 22,1ean baino ez dago itxita, eta egungo erritmoan 162 urte beharko dira parte-hartze politikoari dagokion arrakala amaitzeko.

Parte-hartze ekonomikoan (soldata-berdintasuna, biztanleria aktiboaren presentzia eta langile espezializatuak) arrakala %60,1ean itxitzat jotzen da, baina progresioa are motelagotzat jotzen da, eta, beraz, 169 urte zenbatesten dira horrekin amaitzeko, gaur egun bezala jarraituz gero.

Hezkuntzaren alorrean (alfabetatze- eta eskolatze-tasak), genero-arrakala %95,2an itxitzat jotzen da, eta egungo erritmoan kalkulatzen da 16 urtetan amaitu daitekeela.

Eskualdeka, WEFen arabera berdintasun handiena duena Europa da (arrakala %76,3an itxita dago eta 67 urteko aurreikuspena du ixteko), eta haren atzetik datoz Ipar Amerika (%75 eta 95 urte) eta Latinoamerika eta Karibe (% 74,3), nahiz eta aurrerapen azkarragoagatik aurreko kasuetan baino urte gutxiago aurreikusten diren hura ezabatzeko, 53).

Egoera okerragoan daude Asia Ekialdea eta Pazifikoa (%68,8 eta 189 urte), Saharaz hegoaldeko Afrika (%68,2 eta 102 urte), Hego Asia (%63,4 eta 149 urte) eta, eskualde-sailkapena itxiz, Ekialde Ertaina eta Magreb (% 62,6 eta 152 urte).

Lan arloan, okerrera pandemiarekin

Lan-eremuari dagokionez, kalkulatzen da emakumea gizonak baino gehiago sartzen ari direla lanean, nahiz eta pandemia bezalako faktoreen ondorioz atzerakada handia izan zen: parekotasun handieneko mailak, izan ere, ez dira 2009. urteaz geroztik lortzen, orduan %69 izan baitziren (gaur egun %64 dira, 2022an baino ehuneko puntu bat gehiago).

Txostenak adierazten du emakumeek gizonek baino langabezia-tasa handiagoak izaten jarraitzen dutela (%4,5, batez beste), eta adierazten du «enplegua segurtatzen dutenean ere estandarrak baino baldintza okerragoetan» egiten dutela.

Enplegu informalak, langabezia edo gizarte-segurantza bezalako bermerik ez duenak, gehiago eragiten die emakumeei: 2020tik, emakumeek lortutako lanen %80 azpisektore horretakoak dira, eta gizonen kasuan, berriz, %66.

Politikari dagokionez, WEFek nabarmentzen du munduko biztanleriaren %27,9 (2.120 milioi pertsona) emakume bat estatuburu den herrialdeetan bizi dela, eta emakume parlamentarien ehunekoa, berriz, %22,9koa da, duela hamarkada bat %18,7koa zenean.

Txostenak azpimarratzen du emakumezko parlamentarien ehunekoa %40tik gorakoa dela 18 herrialdetan soilik, besteak beste, Bolivian (%50,4), Indian (%44,4) eta frantziar Estatuan (%42,3).