Une horretan, kotxeak zeramatzan 250 amonal kilok eztanda egin zuten, guardia zibilen 40 familia bizi ziren gotorlekuan kalte oso handiak eraginez. Lau solairu erori ziren, hainbat familia harrapatuz. Leherketak hamar metro zabaleko arrail bat ireki zuen.

Erasoak 11 hildako utzi zituen. Hiru guardia zibil, haien emazteak eta zazpi adingabe, tartean 3 urteko bi neska biki. Hamabigarren biktima bat ere izan zen, erreskate eta hondakinak kentzeko lanetan zehar ibilgailu batek harrapatua.

Kolpea izugarria izan zen. Joan Paulo II.a Aita Santuak ere dolumin telegrama bidali zuen. Zaragozako apezpikuak Pilarko basilikan izan zen hileta nahasian irakurri zuen. Erantzuleen kontrako heriotza-zigorraren oihuen artean egin zen hileta, eta Jose Barrionuevo (Barne) eta Narcis Serra (Defentsa) ministroak harrikatu zituzten.

Kazetarien galderei erantzunez, Jon Idigoras HBko buruzagiak «herri batean sustraiak dituen erakunde armatu baten aurkako Poliziaren garaipen batean sinesten duen Felipe Gonzalezen akats bati» egotzi zion gertatutakoa. «Momentu batean geldiarazi daiteke, baina berriro erreproduzituko litzateke; beraz, gertakariari irtenbide politiko eta estrukturala ematea eskatzen dugu, min, malko eta sufrimendu asko ekiditeko».

Idigorasek aipatzen zuen akatsa elkar ulermenerako bide itxaropentsu bat hautsi izana izan zen, Aljeriako lehen kontaktu batzuei esker irekitakoa –bi urte geroago, Aljerreko Elkarrizketen aitzindari izan zirenak (1989ko otsaila-martxoa)–.

Iritzi publikoak bazekien 1987an lehen bilkura haiek egin zirela. «Kontaktuak egon dira, badaude, eta egongo dira», baieztatu zuen Javier Solanak abuztuaren 28an. Astebete geroago ETAk berretsi zuen adierazpena, Aljerian egindako hiru bilera aipatuz.

Baina Espainiako Gobernuak negoziazio horren berri eman zuen bezala, saiakera amaitu zela ere adierazi zuen. Harreman horien haustura ofizial bihurtu zen Espainiako alderdi politikoek, EAJrekin eta Euskadiko Ezkerrarekin batera, azaroaren 5ean Madrilgo Ituna sinatu zutenean. Izan ere, ohikoa da kuartel-etxearen aurkako atentatua ETAk itun horri emandako erantzuna izan zela dioten interpretazioak aurkitzea.

Hala ere, akordio hura ez zen egoera politikoan eragina eduki zuen gertakari bakarra izan. Urriaren 3an, Parisko Gobernuak aurrekaririk gabeko erasoaldia hasi zuen euskal errefuxiatuen aurka, 2.000 agente baino gehiago erabiliz. Jendarmeak 180 etxetan sartu ziren eta 61 pertsona atxilotu zituzten. Atxilotuetako asko Espainiako Poliziaren esku utzi zituzten, eta hauek torturak salatu zituzten.

Aldi berean, espainiar Estatuak operatibo masibo bat hedatu zuen. 200 pertsona baino gehiago atxilotu (manifestazioetan atxilotutakoak kontuan hartu gabe), 60 kanporatu, dozenaka espetxeratu eta 15 deportatu zituen (12 Aljeriara eta 3 Venezuelara).

Azken batean, klandestinitaterako ere oso garai gogorra eta konplexua zen. Ipar Euskal Herrian egindako sarekada bereziki etsigarria izan zen, argitaratu baitzen gatazka konpontzeko Aljerian izandako lehen harreman horiek François Mitterrand frantziar presidenteak Felipe Gonzalezi iradoki zizkiola, 1987ko abuztuaren 25ean Landetan egindako «topaketa intimo» batean.

PPko zinegotzi baten aurkako erasoa

Kuartel-etxearen aurkako erasoa Aljerreko elkarrizketak abiatu aurreko garaian kokatzen da, eta 1997ko abenduaren 11ko Jose Luis Caso Oreretako zinegotziaren hilketa Lizarra-Garazi akordioaren aurreko uneetan gertatu zen.

Irunen, bizi zen herrian, taberna batean tirokatu zuten Caso. Zinegotzia EAEn Alianza Popularren sortzaileetako bat izan zen. Haren heriotzarekin, ETAk berriro ere Alderdi Popularreko kide bati eraso egin zion uztailean, Miguel Angel Blanco Ermuko zinegotzia bahitu eta hil ondoren.

Ajuria Eneako Itunak, Madrilgo Itunak lagunduta, Casoren heriotza salatzeko abenduaren 13rako deitutako manifestazioak beste batekin koinziditu zuen, zeinak ezker abertzaleak aldez aurretik erregistratu baitzuen HBren Mahai Nazionalaren espetxeratzea salatzeko.

Buruzagi abertzaleen espetxeratzearen aurkako manifestazioa debekatu zuen Barne Ministerioak, istiluak izateko aukera arrazoituta. HBk deialdia bertan behera utzi eta bere protesta atzeratu zuen.