Southamptongo Unibertsitatea buru izan duen nazioarteko talde batek ‘PNAS’ aldizkarian argitaratu duenez, Almonda inguruko neandertalek lur eremu zabaletan animalia handi samarrak ehizatzen zituzten. Dozenaka mila urte beranduago toki berean baina esparru askoz murritzagoa hartuz bizi izan ziren gizakiek, berriz, izaki txikiagoekin biziraun zuten.

Arroketako estrontzio isotopoak pixkanaka aldatzen dira milioika urtetan zehar prozesu erradioaktiboen ondorioz. Horrek esan nahi du leku batetik bestera aldatzen direla, azpiko geologiaren adinaren arabera. Harriak meteorizatu ahala, ‘hatz-marka’ isotopikoak sedimentuen bidez transmititzen zaizkie landareei, eta elikatze-katean zehar igarotzen dira; azkenik, hortz-esmaltera igarotzen dira.

Ikerketa honetan, arkeologoek esmaltearen laser bidezko laginak hartzen dituen teknika bat erabili dute, eta estrontzio isotopoen milaka neurketa indibidual egiten dituzte. 95.000 urte inguruko bi neandertalen laginak hartu dituzte, baita duela 13.000 urte inguru Madeleine aldian bizi izan zen gizaki berriago batena ere.

Zientzialariek ere ikusi ahal izan dute isotopoak kobazuloen sisteman dauden animalien hortzetako esmaltean. Estrontzioarekin batera, oxigeno isotopoak neurtu dituzte, urtaroen arabera udatik negura aldatzen direnak. Horri esker, paisaian animaliak non zeuden ez ezik, ehizarako zer urtarotan zeuden ere jakin ahal izan dute.

Taldeak frogatu ahal izan du neandertalek, animalia handien bila zebiltzanek, ahuntz basatiak ehizatu ahal izango zituztela udan, eta urte osoan, aldiz, haitzulotik 30 bat kilometrora espezie desberdinak zituzten: zaldiak, orein gorriak eta jada existitzen ez den errinozeronte forma bat, esaterako. Madeleine aldiko pertsonak biziraupen-eredu desberdina erakutsi zuen, Almondako kobazuloetatik Tajo ibaiaren ertzetaraino 20 kilometro inguruko urtaroko joan-etorriekin, eta untxiak, oreinak, basahuntzak eta ur gezako arrainak barne hartzen zituen dieta batekin.

Ikertzaileek bi giza talde ezberdinek hartzen zuten lurraldea erkatu dute. Neandertalek gutxi gorabehera 600 kilometro karratutan lortzen zuten janaria, eta Madeleine aldiko pertsonek, berriz, 300 baino askoz txikiagoan.

Egile nagusiak, Bethan Linscott doktoreak, Southamptongo Unibertsitatean zegoela egin zuen ikerketa eta orain Oxfordeko Unibertsitatean lan egiten duenak, ohar batean esan du: «Hortzetako esmaltea gradualki osatzen da eta, beraz, pertsona batek jan zituen elikagaien jatorri geologikoa erregistratzen duen denbora bat da».

«Laser bidezko ablazioa erabiliz, estrontzio isotopoen aldakuntza neur dezakegu esmaltea eratzeko behar diren bizpahiru urteetan. Hortzetako estrontzio-isotopoak eskualdeko leku ezberdinetan bildutako sedimentuekin alderatzean, neandertalen eta Madeleine aldiko gizabanakoaren mugimenduak mapatu ahal izan genituen. Almondako koben inguruko geologia oso aldakorra denez, kilometro gutxi batzuetako mugimenduak detektatu daitezke».

Alistair Pike egilekideak, Southamptongo Unibertsitateko irakasle eta lana gainbegiratu duenak, hauxe nabarmendu du: «Ikerketa honek erakusten du zientziak zenbat aldatu duen azken hamarkadan arkeologiari buruz dugun ulermena. Lehen, iraganeko gizabanakoen bizitzak eta portaerak haien hezurretako marketatik edo erabili zituzten artefaktuetatik ondoriozta genezakeenera mugatzen ziren. Orain, hezurren eta hortzen kimika erabiliz, banakako bizitza historiak berreraikitzen has gaitezke, baita neandertaletatik ere».

Lisboako Unibertsitateko João Zilhão irakasle eta egilekideak, Almondako kobazuloen indusketa zuzendu zuenak, honakoa azpimarratu du: «Lurraldearen tamainari dagokionez, neandertalen eta Madeleine aldiko gizabanakoen arteko aldea biztanleria-dentsitatearekin lotuta egongo da ziurrenik. Populazio erlatiboki txikia izanik, neandertalak libre ziren urrutirago ibiltzeko harrapakin handien espezieak erasotzeko, hala nola zaldiak, talde aurkariekin topo egin gabe. Madeleine aldian, populazio-dentsitatea handitzeak eskuragarri zegoen lurraldea murriztu zuen, eta giza taldeak jaitsi egin ziren elikadura-katean, lurralde txikiagoak okupatzeko, batez ere untxiak ehizatuz eta urtaroen arabera arrainak harrapatuz».