Suitzako hainbat unibertsitateko zientzialariek aurrekaririk gabeko simulazio bat garatu dute, 80 segundoan Alpeetako glaziarrek azken 120.000 urteetan izan duten bilakaera erakusten duena. Eredu informatiko konplexu hori klimatologoen, glaziologoen eta geologoen arteko ikerketa eta lankidetza trinkoaren emaitza izan da.

Azken glaziaraldia duela 115.000 urte inguru hasi zen, eta hotz- eta bero-zikloek markatu zuten. Horren ondorioz, Europako Alpeetako eta inguruetako paisaia moldatu zuten glaziarrek aurrera eta atzera egin zuten, haranak sortuz. Eredu informatiko berriak aukera ematen du bilakaera hori aurrekaririk gabeko zehaztasunez berreraikitzeko.

Fenomenoak zuzenean ikusteko aukera ematen du eta ikuslego zabalarentzat irisgarria da. Lausana, Berna eta Zuricheko unibertsitateetako glaziologo, klimatologo eta geologoen arteko lankidetzari esker egin dute ikerketa eta ‘Journal of Glaciology’ agerkarian argitaratu dute.

Aurrekaririk gabeko eredua

Zenbaki bidezko eredu bakarra da, lehen aldiz, Bernako Unibertsitateko klimatologoek egindako iraganeko klimaren eredu konplexuak txertatzen dituelako. Gero, glaziologoek simulazio klimatologiko horiek erabili zituzten izotz-fluxuaren eredu bat egiteko, izotzaren metaketa, dinamika eta urtzea modelatuz. Lan horren emaitza da orain arte egin den simulaziorik zehatzena.

Aurrekaririk gabeko konplexutasunari esker, Alpeetako haranetako elurteen iraganeko banaketa eta glaziarren bilakaera uler daitezke. Guillaume Jouvet UNILeko Geozientzia eta Ingurumen Fakultateko glaziologoak ohar batean azaldu duenez, «pista geomorfologikoak daude landa-eremuan, hala nola, muturrak eta errekarri karratu alderraiak, behe-lurretan glaziarrek iraganean utzitako aztarnaren lekukotza ematen dutenak».

«Arrasto hauek erabili genituen gure simulazioa baliozkotzeko, eta dena bat etorri zen», gaineratu du. «Modelatzearen konplexutasuna zela eta, 6 urte behar izan ditugu gure klima- eta glaziazio-ereduak behar bezala taxutzeko eta, azkenik, errealitatean ikusten dugunarekin bat datozen klima eta glaziar zuzenak lortzeko».

24.000 urteko muga momentuz

Hala ere, lurrean utzitako arrastoak erabili dituzte adierazle gisa eta ez dute eredua 24.000 urte baino gehiago egiaztatzen uzten, glaziarrak maximoan zeuden aldia, alegia. «Glaziar maximo honek aurreko ebidentzia guztiak suntsitu zituen. Beraz, gure eredua egiaztatzea zaila da 24.000 urtetik gora», azaldu du Jouvet glaziologoak.

Simulazio berriak klimaren eta glaziarren arteko iraganeko elkarreragina hobeto ulertzeko aukera ematen du, baita paisaia nola eratu zen ulertzeko ere. Interes zientifikoa izateaz gain, berotze globalerako testuingurua eskaintzen du. «Glaziar ziklo ezberdinen irudia oso adierazgarria da», adierazi du Jouvetek, «duela 24.000 urte, Lausana bezalako hiriak kilometro bat baino gehiagoko izotzez estalita zeudela ikus dezakegu. Begi-bistakoa da iraganeko zikloek, Lurraren aldaketa orbitalek eragindakoek, ez dutela inolako antzik orain gertatzen ari denarekin, non berotegi-efektuko gasek paper aktiboa betetzen duten glaziarren urtzean».

Harrigarriena egungo klima-aldaketaren abiadura da (hamarkada gutxi batzuk baino ez), izotz-aroen denbora-tarte amaigabe luzearekin alderatuta. Zientzialariek beren ereduaren bereizmena are gehiago hobetzeko lan egingo dutela azaldu dute. Gaur egungo bereizmena ez da behar bezain fina goi-mendien topografia konplexua erreproduzitzeko, eta horrek izotz geruzaren gehiegizko estimazioa eragiten du. «Adimen artifiziala erabiltzen duen proiektu berri bat hasi berri dugu, gure modeloak bizkortzeko eta 200 metroko beharrezko bereizmena lortzeko balioko duena», adierazi du Jouvetek.