Kirurgia egiten ari diren bitartean, mota horretako lesioak dituzten pazienteetan kartilagoa zuzenean ezartzeko makinen diseinua Tecnalia zentroaren ikerketa esparruetako bat da; ostegun honetan aurkeztu ditu bere azken proiektuak. «Osasun biomedikuntzari aplikatutako diseinu robotiko abangoardistetan» lan egiten dabiltzala aurreratu dute.

Iktusa izan duten pazienteei errehabilitatzen laguntzeko exoeskeleto bat, kirurgilariek interbentzio kirurgikoetan hirugarren esku gisa erabili ahal izango duten beso robotiko bat eta «teleoperatutako» robot bat, medikuaren eskuen mugimenduak urrutitik errepikatzen dituena. Horiek euskal ikerketa zentroak ostegun honetan komunikabideei ezagutzera eman dizkien beste prototipoetako batzuk.

Aurkezpena Donostiako Miramon parke teknologikoan egindako jardunaldi batean egin da, ‘Gizaki areagotuak: norantz goaz’ lelopean. Ekitaldian zehar, Tecnaliako Osasun Unitateko Teknologia Medikoen Saileko ikertzaile Asier Fernandezek ‘Franca’ robotaren gaitasun nagusiak erakutsi dizkie kazetariei. Robot hori 3D bioinprimatzeko sistema bat da, etorkizun hurbilean «zuzenean ebakuntza gelan» min hartutako paziente bati buruzko materiala inprimatu ahal izateko diseinatua.

Zelula amak

Erabiliko den materiala zelula ametatik eratorria izatea dela ideia azaldu dute, «denborarekin egiten den txertaketa kartilago, hezur edota gibelaren zati bat bihurtzeko helburuarekin».

Hala ere, Fernandezek onartu du teknika hori zehazteko denbora beharko dela; izan ere, aldez aurretik beharrezko teknologiaren garapena osatu behar da, eta hori ez da gertatuko gutxienez hamar urte igaro baino lehen. Aldi berean, medikuntzak garapen bioteknologikoetan aurrera egitea ere beharrezkoa izango da, zelula amekin erabilera mota hori ahalbidetzeko.

Ebakuntza gelako zirujau baten hirugarren gorputz adarra balitz bezala birtualki funtzionatzen duen beso robotikoa da aurkeztutako beste prototipoetako bat, eta, Fernandezek aurreratu duenez, tresna horrekin ebakuntza batean esku hartzeko aukera emango die medikuei, erabiltzen ari diren tresnak «eskuetatik askatu beharrik gabe»; izan ere, robota gai izango da hark bidaltzen dizkion «seinale biologikoak deskodetuz» jarduteko.

Seinale neuronalak

Fernandezek zehaztu duenez, kasu honetan teknologiak gaixoaren «seinale neuronalak eta muskularrak deskodetu» ahal izango ditu, beso robotikoak gaixoak egin nahi zuen mugimendua errepika dezan.

Sentsore sistema batek lotuko du pazientearen mugimendu asmoa, garunaren eta muskuluen seinale elektrikoen bidez deskodetuta, beso paralizatuari lotutako exoeskeleto baten mugimenduarekin, eta horrek aktibatuko ditu «iktus baten ondoren galdutako funtzio bat berrikastea ahalbidetzen duten neuroplastizitate-mekanismoak».

Ezagutzera eman den azken proiektua «robot teleoperatu» bat da, urrutiko palanka batzuk manipulatzen dituen pertsona baten eskuen mugimenduak erreplikatzen dituena, eta pieza bat estutzeko eta haren gainean indarra eragiteko «ukipen sentsazioa» hautemateko gaitasuna duena, robotaren gorputz-adarretan instalatutako presio sentsore batzuei esker.

Tecnaliak zehaztu duenez, aurrerapen horien guztien helburua «teknologia osasunaren zerbitzura jartzea» da eta enpresei «abangoardiako tresnak ematea zehaztasunaren arloan», pertsonen «bizi-kalitatea hobetzera» bideratuta, «errehabilitazioaren edo prebentzioaren bidez».