Hizkuntza nahasmenduei zuzendutako musika bidezko terapiaren aukerak aztertzen ari da BCBL

Donostiako BCBL ikerkuntza zentroak ikerketa berria sortu du musika prestakuntza dutenen eta heziketa hori jaso ez dutenen artean jarduera neuronalean alderik dagoen azkertzeko. Lagungarria izan liteke hizkuntza nahasmenduak pairatzen dituzten pertsonei zuzenduriko terapiak sortzeko.

Egunerokotasunean egiten dugun hain ekintza naturala izanik, ez gara konturatzen elkarrizketa baten atzean konplexutasun maila handiko burmuin prozesua dagoela. Norbaitekin hitz egiten dugun aldiro, hizketan parte hartzen duten garuneko area eta hitzek igortzen dituzten seinale akustikoko uhinak sinkronizatzen dira. Burmuin eta soinu uhinen arteko sinkronizazioak mezuak zuzen deskodifikatzea ahalbidetzen du. Hortaz, sinkronizazioa eteten den unean, arreta eza ekar dezakeen deskonexioa sortzen da edota, batzuetan, hizkuntza nahasmenduak ere egon daitezke.

Ikerketa zientifikoko alor honetan burutu diren zenbait ikerlanek garbi erakutsi dute prestakuntza musikalak garunak inguruan hautematen dituen soinuekin sinkronizatzeko duen gaitasunean eragin positiboa duela. Baliteke, sinkronizazio erritmiko zein akustiko honi esker, gaitasun linguistikoek hobera egitea.

Testuinguru honen barruan, Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroak ‘Musikak garuneko erritmoetan dituen onurak’ izeneko proiektua abian jarri du. Ekimen honen xedea zera da: musika prestakuntza duten pertsonen aktibitate neuronalaren eta jarduera hori izan ez dutenen aktibitatearen artean soinu edo hitzak entzutean ezberdintasun esanguratsurik dagoen argitzea.

Ikerketa Musikene Euskal Herriko Goi Mailako Musika Ikastegian 2021eko azaroan sinaturiko lankidetza hitzarmenaren ondorio da eta bere ardatza entitateko musikan adituak diren hainbat irakasleren gaitasun kognitiboa ezagutzea da, horretarako soinu estimulu ezberdinen aurrean duten erantzuna aztertuz. Hemendik erdietsitako informazioa gerora esperientzia musikalik gabeko pertsonek osatuko duten kontrol taldearekin alderatuko da.

«Musikenerekin batera, musika eta hizketaren arteko konexioa esploratzearen bila gabiltza, haurren ikasketa prozesuetan edo dislexia bezalako hizkuntza nahasmendu ebolutiboetan esperientzia musikalak aplikatzearen onurak balioztatu ahal izateko», azaldu du Nicola Molinarok, proiektuaren arduraduna den BCBLko ikerlaria.

Ikerlan honen emaitzen ondorioz, musika nahasmendu linguistikoak dituzten pertsonei zuzenduriko esku-hartze estrategiak aplikatzeko tresna bezala erabiltzeko bide berriak ireki daitezke.

Musikeneko irakasle parte-hartzaileek Donostiako ikerkuntza zentroan bi magnetoentzefalografia saio, jokabide probak eta erresonantzia bidezko probak burutuko dituzte, baita online egin beharreko bi galdetegi ere. Azken hauekin, BCBLk partaide bakoitzaren ezaugarri gehiago jakin ahal izango ditu.

«Proba hauen bitartez, musikan iaioak diren pertsonek egunerokotasunean ohikoak diren erritmo eta soinu estimuluak nola hautematen dituzten neurtuko dugu, haien garunak estimulu bakoitza nola deskodifikatzen duen ikusi ahal izateko. Halaber, jasoko dituzten estimuluak aurresateko duten gaitasuna, hondo-zarata estimulutik bereizteko trebetasuna eta hizketa entzuten ari diren soinuarekin sinkronizatzeko duten ahalmena ikertuko ditugu», gehitu du Molinarok.

Ikasketa musikala eta hizkuntza gaitasunarekin loturiko garuneko areen artean harremanik ba ote dagoen ebaluatzeko estrategia esperimental berritzaile hau eredu konputazionalen laguntzaz ere baliatuko da.

«Erabateko analisia dakarren proiektu aitzindari honek komunitate zientifikoari zein musikalari ekarpen itzela egin diezaieke, musika tresna bat jotzen ikastearen onuren balioa nabarmentzen lagunduz. Musika gakoa izan liteke zailtasun linguistikoak dituzten pertsona zaurgarrien adimena irekitzeko, hizkuntzaren nahasmendu ebolutiboen (dislexia edo totelkeria kasu) ondoriozko edo gaitasun hauen neuroendekapenaren ondoriozko zailtasunen kasuan», azaldu du BCBLko ikertzaileak.