Zarata ingurumen gaixotasunak eragiten dituen bigarren faktorea da Europan

DKVk, GAESek eta ECODESek aurkeztu berri duten ‘Zarata eta Osasuna’ txostenaren arabera, zarata da espainiar Estatuan ingurumen gaixotasun gehien eragiten dituen faktorea, kutsaduraren ostetik. Entzumen gaitasuna galtzea eta akufenoak eragiten ditu, batez ere.

Zarata ingurumen gaixotasunak eragiten dituen bigarren faktoretzat hartzen da Europan, kutsaduraren ondoren. Izan ere, Europar Batasuneko biztanleen %20 osasunarentzat kaltegarriak diren trafiko zarataren eraginpean daude. Hau da, 113 milioi europar zirkulazio zaratak eragindako 55 dezibeliotik gorako soinuen epe luzeko esposiziopean daude, Osasun eta Ingurumen Behatokiaren ‘Zarata eta Osasuna’ txostenaren arabera.

DKVk, GAESek eta ECODESek astearte honetan aurkeztutako txostenak kutsadura akustikoak pertsonen osasunean dituen ondorioak azaleratzen ditu. Entzumenean dituen efektu zuzenen artean, entzumen gaitasuna galtzea eta akufenoak nabarmentzen dira eta, entzumenetik kanpoko efektuen artean, honako beste hauek: loaren alterazioak, bihotzeko gaixotasunak, buruko gaixotasunak (estresa, depresioa, antsietatea edo dementzia), jaiotzean konplikazioak izatea edo garapen kognitiboa murriztea; eta haurren errendimendua murriztea.

«Zaratak, airearen kutsadurak, CO2 isurketek eta berotegi-efektuko beste gas batzuek hainbat arazo sortzen dituzte elkarrekin konektatuta daudenak, gizakien eta planetaren osasunari eragiten diotelarik», adierazi du Marta Pahissa DKVko ingurumen-eraldaketarako arduradunak.

Halaber, zaratak osasunean dituen zeharkako ondorioak nabarmentzen ditu dokumentuak; esate baterako, garraioaren zaratak jarduera fisikorik eza eragin lezakeela loaren alterazioen ondorioz edo ingurune zaratatsuetan ibiltzeko errezeloaren ondorioz.

2022an, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) espainiar Estatua identifikatu zuen munduko bigarren estatu zaratatsuena bezala, Japoniaren ondoren. Gainera, Carlos III Osasun Institutuaren (ISCIII) arabera, espainiar estatuko biztanleriaren % 28k OMEk gomendatutako 65 dezibeletik gorako zarata-maila pairatzen du.

«Zarata ez da traba arina, osasunean eta ongizatean garrantzi handiena duten lau ingurumen-faktoreen artean dago», gaineratu du Pahissak.

Ildo berean, GAESeko Audiologiako Gizarte eta Ikerketa Arloko arduradun Francesc Carreñok adierazi duenez, «zaratak lesioak eragin ditzake, nekez zuzendu ahal izango direnak». «Zarata da entzumen-galeraren etsairik okerrena», ohartarazi du.

Bestalde, ISGlobaleko Hiri Plangintza, Ingurumen eta Osasun Ekimeneko doktoratu ondoko ikertzaileak, Carolyn Daherrek, nabarmendu du zaratak «alerta-egoera» eragiten duela, eta, horren ondorioz, «gorputzak erreakzionatu egiten du, adibidez, hormona- edo hantura-erantzunak sortuz».

«Zarataren kutsadura arnasketa-arazo bat ere izan daiteke. Orduan, nik uste dut horrekin uler dezakegula neurri sorta zabala behar dugula, baita une sistemiko batean ere gai horri heltzeko. Askotariko sektoreen artean egin beharreko lana da», adierazi du.

Hiriko landaredia

Zaratak osasunean duen eragina murrizteko adituek proposatzen duten irtenbideetako bat da hiriko landaredia horma berde edo lorategi bertikal gisa erabiltzea hirietan.

«Bertikalean dagoen lorategia erabil genezake akustikaren aldetik espazioaren kalitatea hobetuko duen xurgapen elementu gisa», nabarmendu du Madrilgo Unibertsitate Politeknikoko Arkitekturako Goi Eskola Teknikoko irakasle Francesca Olivierik.

Bestalde, txostenak erakusten du inguruneko zaratarekiko esposizioak ez diela denei berdin eragiten; izan ere, pertsonen ezaugarriek, adina, generoa, bizimodua edo aldez aurretik zeuden osasun-baldintzak barne, osasunerako ondorio kaltegarrietarako sentikortasuna baldintzatzen dute.

Espainiar Estatuko Gazteen Entzumen Osasunari buruzko I. GAES azterlanaren arabera, hamar gaztetik zazpik onartzen dute entzumen arazoak izan arren ez direla medikuarenera joaten. Gainera, % 60k diote entzumen-osasunak ez dituela kezkatzen eta adinekoen gaitz gisa ikusten dutela. Hala, % 82k ez dute mugatzen kaskoen bolumena, eta % 43k ez dute ezagutzen OMEk esparru horretan emandako gomendioen berri.

‘One health’ ikuspegia

Ibilgailuen trafikoa da kutsadura akustikoaren iturri nagusia Europan, eta aurreikusten da hurrengo hamarkadan zarata-mailek gora egingo dutela landa-eremuetan zein hiri-eremuetan, hiri-hazkundearen eta mugikortasun-eskariaren gorakadaren ondorioz.

Ildo horretan, adituak azpimarratu du beharrezkoa dela zarata ‘One Health’ ikuspegiarekin tratatzea; izan ere, faktore akustikoan, «txakurren portaeran alterazioak eragiten ditu, eta horrek agresibitate-gertakariak eragin ditzake, eta, beraz, arriskuan jar dezake haiekin bizi diren pertsonen segurtasuna». Gainera, zaratak «hegaztien kantua murtxikatzen du eta, beraz, ugaltzeko arrakasta zailtzen du, espezie horien gainbehera erraztuz».

«Gure osasuna ez da soilik osasun publiko sendoa izatearen araberakoa, baizik eta egungo munduko beharretara bideratutako osasun publikoa izatearen mende ere badago», ondorioztatu du.