Arabako Burdin Hesia eta kontrabandisten bidea, aukera bikaina udaberrirako

Historia eta bide asko gurutzatzen dira Arabako Ermuko Andra Mariaren zelaietan: Burdin Hesiaren ibilbideak Gerra Zibilaren aztarnak erakusten ditu; Kontrabandisten bideak, berriz, estraperloak herri, mendi eta basoetan izan zuen garrantzia.

Burdin Hesia mendi-ibilaldirako ibilbidea da. Ermoko Andra Mariaren Santutegian hasten da, Laudio herrian. Ibilbide horrek uztartu egiten ditu mendi eta harenen paisaia ederraren erakargarritasuna eta Gerra Zibilean Bilbo defendatzeko eraiki ziren gotorleku eta lubakien hondarren interes historikoa.

Gerrako azpiegitura hori 1936. eta 1937. urteen artean eraiki zuten; bitxia bada ere, bertan ez zen borrokarik egon; izan ere, frankisten fronteak Gamiz-Fikan jo zuen erasoa, Bizkaiko hiriburuaren defentsa-lerroa hausteko.

Ezin hobeto seinaleztatutako bi ibilbide dira. Hainbat tokitan jarritako informazio-panelei esker, Laudio eta Arrankudiaga artean geratzen diren Gerra Zibilaren hondarrak ezagutu ahal ditugu, baita lubakiak eta metrailadore-habiak bisitatu ere. Horrez gain etnografia, historia, natura eta ondare arkitektonikoaren arloetan aberastasun handia gordetzen duen eremu bat deskubrituko dugu.

Ibilbidean zehar hainbat karobi

Hain zuzen ere, ibilbidean zehar hainbat karobi, kirikunausi eta elurtegi dago. Horien ondoan kartelak ditugu: halakoak zertarako eta nola erabiltzen ziren azaltzen digute, eta haraneko mitologiaren berri ematen digute.

Ibiltariak ibilbide luzea aukera dezake, 8,5 kilometroko luzera eta bi ordu eta erdiko iraupena dituena, edo ibilbide luzea, ia-ia hamahiru kilometro eta lau ordu eta erdikoa. Bi aukera horiek zirkularrak dira eta Yermoko Andra Mariatik eta Santa Luziaren baselizatik hasten dira. Leku horietara norberaren autoa erabiliz edo oinez heltzeko aukera dago.

Ausartenek Kontrabandisten Ibilbidea osatzearen erronkari aurre egin ahal diote. 20 kilometroko luzera eta sei orduko ibilaldia dituen bide hori Laudiotik Bilbora doa, antzina bidelapurrek eta estraperlistek erabiltzen zuten ibilbidean.