Banff Parke Nazionala, Mendi Harritsuen epitomea

Kanadako alderdi babestu ezagunena da Banff Parke Nazionala. Leku harrigarriz betea, ikustaldi bakoitzean gure begiek postal bat margotuko dute, eta batzuetan zaila da sinestea halako edertasuna duten lekuetan gaudela. Mendi Harritsuen Parkeetan, Gizateriaren Ondare diren tontor batzuen sintesia biltzen da.

Banff Parke Nazionalaz hitz egitea Mendi Harritsuez mintzatzea da. Rockies (hala deitzen dute Kanadan eta Estatu Batuetan) oraindik itxi gabe dagoen zauri menditsua da, Ipar Amerikako mendebaldea Columbia Britainiarretik Mexiko Berriraino zauritzen duena. Izen hori aipatzeak amestutako irudien kaleidoskopio batera eramaten gaitu, non edertasunik basatiena abenturarik gordinenaren eskutik doan. Zerikusi handia dute horrekin zinemak eta literaturak, espazio libre eta basatiak esperimentatzeko irrikaz dagoen irudimen aske baten babesean.

Baina haietan murgiltzen zarenean, norberaren sentipena idealizatutako fikzio haietatik urrun geratzen da. Bereziki gertatzen da mendiko botek leku bakartietara zaramatzatenean. Grizly Adams edo Jeremiah Johnson sentitzen zara, naturan lausotzen zaituzten bazter ahaztu haietan. Baina leku jendetsuagoetan ere ez da asko gutxitzen edertasun txundigarria. Edertasun mosaiko bat da benetan, glaziar baten, laku baten, baso baten, ur jauzi baten aurrean, mendi, ibar, zelai eta loreen artean, eta elurretan, eta uraren kolore zuri, berde eta urdinen fantasian.

Zergatik da Banffi buruz hitz egitea Mendi Harritsuei buruz mintzatzea? Bere epitomea delako, bere ontasun guztiak hobekien laburbiltzen dituen espazio naturala, bere beldurtasunak, bere izaera kementsua eta, une askotan, baita basatia ere. Iparralderantz luzatzen den P.N. Jasper bikitik bereiztea ez da erraza. Ezta Kootenay, Yoho, Assiniboine eta inguruan bat egiten duten parke nazional eta gune babestu fantastikoen zerrenda ere. Azken batean, mendikate beraren eta unitate ekologiko beraren parte dira. Banff, hala ere, berezia iruditzen zaigu, leku ezagunenengatik, bazterrek oparitzen dituzten ezustekoen gozoarengatik, eta, halaber, historia urtetsuarengatik, Kanadako lehenbiziko parke nazionala izan baitzen, 1885ean izendatua.

IBAIAREN BIHURGUNEA

Mugek EAEren antzeko hedadura hartzen dute, hegoaldean Bow eta iparraldean North Saskatchewan ibaien ibilguen inguruan. Hegoaldetik sartuz gero, Banffek hartuko gaitu, parkeari izena ematen dion herriak. Txikia, xarmagarria eta aitzindarien herri baten ukitu tipikoa daukan arren, gaua igarotzen duten turista gehienak biltzen dituen tokia da. Leku paregabean dago, ibaiaren bihurgunean, mendikatea apurtzen duen lekuan, eta zeharkako korridore bat eratzen du altueren artean.

Edonondik begiratuta ere, bistak ikusgarriak dira. Vermillion Lakes ibaiertzeko pasabidean geldituz gero, Mt Randle-ko malda makurrek geologia asaldatuaren edertasuna erakusten digute. Mt Norquayraino igotzen bagara, ikuspegia Cascade Mountain zaindariaren azpian zerratutako zerumugez inguratutako haranen artean hedatzen da. Erdi parean ere jar gaitezke, Hooddoen begiratokian, non maitagarrien tximinia herabeak koniferen artean etzaten diren, ur turkesen gainean harri bihurtutako zuhaitzak balira bezala; edo Surprise Corner-en, non ibaia Fairmont hotel ikaragarriaren hondotik igarotzen den.

Herriaren gainean zintzilik, Minewanka aintzira zabaltzen da, gailurren artean lotuta dagoen ur sorta estu bat, mendebaldeko muturrean aisialdirako gune ezaguna duena

Sulfur mendira igoko gara berriro, eta hango teleferikoak ur termalen ondoan utziko gaitu. Ur horiek hainbat lekutan sortzen dira, baita ibarrean ere, eta Cave Basinen haitzulo batean agertzen dira, zenote gisa eta historiaz beterik. Ez oso urruti, herriaren gainean zintzilik, Minewanka aintzira zabaltzen da, gailurren artean lotuta dagoen ur sorta estu bat, mendebaldeko muturrean aisialdirako gune ezaguna duena. Agian kanoan aintzira zeharkatzeko gogoa izango dugu, edo Aylmer begiratokiaren ikuspegi paregabera iristekoa, edo Stewart kanoiaren labanaz ebakitako ubideeraino joatekoa.

HEGOALDETIK ERDIALDERA

Bow Valley zeharkatuz, aurrera egingo dugu. Basoan murgilduta, zerura iritsi gara, begiratokietara: Bakswamp, Mule Shoe, Hillsdale Meadow, Moose Meadows, Castle Cliff... Haien lore koloreen artean bizitza berpizten ikusi dugu. Bizitza aberatsa, gainera, aniztasunean. Bear Countryn gaude, hartz beltzak eta grizzlyak dauden lekuan, eta ez da zaila izango baiak jaten aurkitzea. Baina ez haiek bakarrik, ohikoak baitira: muflon kanadarra, Harkaitzetako ahuntza, wapitia, orein mandoa, altzea, kastorea, pika, marmota, zipmunka... eta, zorte apur batekin, otsoak ere bai.

Silverton Falls bezalako jauzi bakartiak agertu dira, zilarrezko hari bat osatuz erortzen direnak. Eta ur-ibilguak sortzen dira, Johnston Canyon eder eta zalapartatsua bezalako arraildurak sortuz.

Bow Valleyn oraindik abentura bat geratzen zaigu: Morant’s Curven jokatutako Canadian Pacific Railwayko trenari ezinegonez itxaron diogu. Antsietatea minutuz minutu hazi da, inork ez baitaki noiz pasatuko den. Tren konpainiak ez ditu ordutegiak argitaratzen. Baina merezi du zain egotea. Tokia bikaina da, eta epiko bihurtzen da konboia pasatzean, berdearen artean ibaiari segika agertzen den suge amaigabea, Mt. Temple eta Fireview Mt artean.

Zalantzarik gabe, Banffen dena da liluragarria, baina oraindik dena motz geratzen da Moraine Lakeren edertasun berezi eta barearen aurrean. Zaila da deskribatzea aintzira Rockpile gainetik ikusteak pizten dituen sentipenak. Paisaiaren elementuak orekaz konbinatzen dira, eta oreka hori jainkoaren eskuak ukitutako jeinu baten sorkuntza adimenetik sortzen dela dirudi. Koloreak, bareak, aldakorrak, guztiz ñabartuak eta kontrastatuak dira, naturaren erretratuari eskainitako Vermeer argiztatu baten bikaintasun kromatikora iristen direnak.

ERDIALDETIK IPARRALDERA

Lake Louis parkearen bihotzera iritsi gara. Chateau-ak dotorezia snob ukitu bat ematen dio glaziar bat nagusi den ur urdineko paisaiari. Aintziraren ikuspegi onenetako bat Fireviewko begiratoki naturalean dago. Bestaldeko ertzean, igoera luze batek aintzira txiki bikote xarmagarri batera garamatza. Mirrow Lake da harrera egin digun lehena, The Beehiveko Erlauntza Handiaren irudi bakarti zirraragarriaren oinetan pausatzen dena. Bigarrena Agnes lakua da: kristalinoa, zurezko tea house batekin, 1905etik mendien erdian tea zerbitzatzen ari den ibiltarientzako aterpea, 2.135 metroko altueran.

Ibilbide osoa glaziarrez eta lakuz zipriztinduta dago. Egun lasai batean, Herbert Lake txikiak pinudi muturrak islatzen ditu, eta Hector Lakek, berriz, handiagoa, ezkutatu egin nahi duela dirudi

Iparraldeko bideak Icefield Parkwayra eramango gaitu, Glaziarren Etorbide handira, eta Jasperreko Parke Nazionalera. Bailara zeharkatzen duen korridore luzearen alboetan, folk musikaz jantzitako mendi ordenatuak daude. Ibilbide osoa glaziarrez eta lakuz zipriztinduta dago. Egun lasai batean, Herbert Lake txikiak pinudi muturrak islatzen ditu, eta Hector Lakek, berriz, handiagoa, ezkutatu egin nahi duela dirudi.

Banffeko aintzirarik ikonikoena Peyto Lake da, pertsona?, mamu?, hartz? itxurarekin; berdin dio, bakoitzaren irudimenak aginduko du. Nolanahi dela, gure gogokoena Bow Lake da, gainazalean zorabiagarri dauden mendi magalek torneatzen dutena, zeinen alboetan Crowfoot glaziarraren bi azazkalak, “belearen hanka” eta Bow glaziarraren masa zuri trinkoa pausatzen diren.

Eta azken txoko bat geratzen da, Boundary Lake. Haren edertasunak, bakardadeak eta izaera basati bezain atseginak naturari aurrez aurre begirarazten digute, eta Mendi Harritsuak izan zirenaren eta izan nahi dutenaren esentzia ikusten laguntzen digute.