Borroka zaporeko labanda usaina

Fresnesko espetxean bahiturik, poesia ihesbide bihurtu du Ekhine Eizagirre idazle zarauztarrak. «Alde erantzira nabil» bilduman zabaldu ditu parez pare leihoetako batzuk, borrokak, identitateak, feminismoak edo autoerotismoak berak ziega barruan utzi dizkioten giltzarriak kisketa eragile gisa baliatuta. Ate bati atzetik bestea zabalduz josi du liburua.

Betidanik idatzi izan du Ekhine Eizagirrek (Zarautz, 1984). Bai lagunarteko gutun trukean, bai Euskal Herrian emandako urteetan, bai klandestinitatean. Espetxea eta denbora, betiereko ataka. Baina ez langa gaindiezina. Denboraz, azken hamar urteetako uzta da “Alde erantzira nabil” (Susa) poema bilduma, baina Eizagirrek ez ditu egunak egun gisa zenbatu, ez hilabeteak hilabete edo urteak urte egin. Denbora baino garaiera handiagoko geruzetan ibili da. Hiru etapa nagusi bereizi baditu ere –«Euskal Herrian bizi nintzeneko garaia, klandestinitatea eta espetxealdia»–, gaurkotasunari eta, era berean, denboragabetasunari atxikitako sorkuntzak ere badira. «Poema batek dioen bezalaxe, ‘neure-neurea’ da egindako lan hau, intimoa, erraietatik jalgitakoa. Baina neurea izanik ere, igurtzi eta fereka ugari bildu ditu bidean», dio Eizagirrek berak, idatziz, bere liburuaz, Paris ondotik aurrez bidalitako aurkezpenean.

Donostiako Udal Liburutegiko sotoan bere ahotsa Maite Egiguren eta Kattalin Miner lagunek ordezkatu zuten, proiektu honetan bidelagun izan dituenetako bi, editore lanak egiten aritu baitira, Gorka Arreserekin batera. Gutun bidez hasitako joko poetikoa, liburu bihurtua.

Mamian, elementu desberdinak batera jarri ditu Eizagirrek. «Liburuko olerki askok emozio jakin bat azaltzea eta transmititzea dute xede. Denboraren joan-etorrian, nire zein hurbilekoen memorian marrazten joan diren gertaeren kontakizun laburrak bildu nahi izan ditut. Ene baitako oroitzapen kuttunek bizia gal ez dezaten, berreskuratu, elkarri josi eta atondutako hitzak dira, bat-batekoak gehienak, inprobisatuak, uneak eskatzen zuelako idatziak, eta momentu txikiei arreta berezia eskaini nahi dietenak». Inguratzen duen egoerari baino, uneari eta momentuko bizipenei eman die tartea idazle zarauztarrak. «Gogo-gorputzaren adierazpen anitzek osatzen dute lan hau, olerkiok gogoak ez ezik gorputzaldiak aginduta idatzi ditudalako. Horregatik, emozioei estu lotuta, gorputza oso presente dago liburuan».

«Borroka zaporea eta labanda usaina» hartzen die Eizagirrek bere olerkiei alde erantzira egindako bidean, «ehundura askotarikoa, latza zein leuna; inoiz ez laua, ordea, beti koskaduna, malkartsua. Legaltasunaren altitude eta latitudeetatik haragoko lurralde ezezagunetan ibilitakoa. Egun, ordularietako orratzak lozorroan eta lau hormetan iltzatuta diruditen ez-leku arrotz honetan izanik ere, atzera buelta etengabean, beti aurrera tiraka dabilena».

Ikuspegia, bada borrokarena, bada feminismoarena ere, eta iraultza horren bueltan azken urteetan irakurri, entzun eta eztabaidatutako zenbait gai jorratzen saiatu da. «Bestalde –aipatu zuen Eizagirrek bere gutunean–, gai pertsonal gisa izendatu izan diren horiek lehen lerrora ekarri nahi izan ditut. Azkenik, bizipen pertsonalek leku berezia dute; borrokaren hautuak, militantziak, errepresioak, klandestinitateak, espetxeak... Fantasiak, desirak eta autoerotismoak ere badute bere tartea».

Kattalin Minerren aburuz, «politiko bezala ulertzen den hori birdefinitzeko saiakera» bat ere bada. «Lehenengo lerrora ekarri bizipenak, emozioak, baina ahaztu gabe denek borroka, klandestinitate edo espetxealdi batekin lotura dutela», gaineratu zuen.

Fresnesko espetxetik «ihesbide paregabea» aurkitu du poesiarengan: «Idazten hasten naizenean, hitzen unibertso amaiezin batean murgiltzen naiz, eta buruak hegan egiten dit, hegan nik nahi dudan lekura. Gaurkoan [atzo], poesia bidez ez, baina hitz labur hauek baliatuz, zuen guztien ondora bidaiatu nahi dut. Espero dut nik idazten adina disfrutatzea zuek liburua irakurtzen». Liburuaren aurkezpen soziala datorren apirilaren 22an egingo da, Zarauzko Garoa liburu dendan.