Nor mintzatuko da euskaraz espainiar Kongresuan?

Bat. Garaipen sinbolikoa baino gehiago izan beharko luke espainiar Kongresuan euskaraz, katalanez eta galegoz hitz egiteko aukera zabalik izateak, kontua ez baita bakarrik hizkuntzei dagokien eskubide demokratikoren bat teorikoki onetsita azaltzea.

Harago joan beharko luke aukera berriaren baliatzeak, hortaz. Hain zuzen ere, eskubide hori praktikan jartzera eta, gure kasuan are garrantzizkoago dena, euskara era irmo eta sistematikoan baliatzera. Hau da, gaia edozein izanda ere, publikoki mintzatu behar den guztietan euskaraz hitz egitera.

Bi. Irakurri ahal izan dugu jadanik partidu batzuek inondik ere ez dutela hizkuntza koofizialik erabiliko parlamentuan (Vox). Beste batzuek ez dute ezer esan horretaz baina, gureari dagokionez, jakina da, nahi izango balute ere, ez dutela kide bat bera ere Kongresuan euskaraz mintzatzera ausartu daitekeenik (PP).

Uste izatekoa da ez dela erabilera sinboliko hutsetik lar urrunduko euskal hiztun bakarren bat baino ez duen partiduaren egoera (PSOE). Zalantza da ea antzera jokatuko ote duen hiztun gutxi baina orain arte praktika zertxobait euskaltzaleagoa eraman duen taldeak (Sumar). Etorkizunak esango.

Hiru. Nolanahi ere, zalantza gehiago eta kezka handiagoak sorrarazten ditu partidu abertzaleek (EAJ eta EH Bildu) har dezaketen jokamoldeak, hasia baita haien artean «diskurtsoa noranahi iritsarazteko» asmo larria zabaltzen; edo bestela esanda, euren mezua euskaldun ez direnek ere entzun behar dutela-eta, gaztelaniaz erruz eta gehiagotan mintzatzeko bidea prestatzen.

Horrela balitz, horrek, ezaguna dugu ondorioa, biziki murriztuko luke euskararen presentzia Kongresuan, eta sinboliko bezain hondarreko bilakatuko litzateke gure hizkuntza bigarren egunetik aurrera.

Lau. Hondarreko eta balorerik gabe gera liteke, era berean, parlamentari euskaldunek, bat-batean gara litezkeen aho-diskurtsoak alboratuta, euskarazko testuak tribunatik ozenki irakurtzeko madarikazioari helduko baliote.

Aberrazio parlamentarioak aberrazio, bakarrik faltako litzateke, gauzak bere puntuan uzteko, totelka eta ohituta gauzkaten trakeskeriarekin irakur litzaten.

Bost. Eguneroko lan parlamentarioen mailara jaitsiz gero, bestalde, ezaguna da bost batzarkideko talde batek nekez balia dezakeela hizkuntza gutxitua lan-tresnatzat kide haietako bik tutik ere ez badakite euskaraz. Soziolinguistika matematikoa mintzo.

Egoera hobeagoa izan lezake barneko lanetan eta txostenen ekoizpenean ia kide guztiak euskal hiztun osoak direnean.

Halabeharrez, baina, direnak dira eta daudenak daude.

Sei. Ikustekoa da, halaz ere, lan-batzar horietatik aterako den fruitua euskaraz pentsatua eta bilbatua izango ote den ala jostura eta lits guztietatik hizkuntza hegemonikoa isurtzen duen euskaratze hutsa..., gero Parlamentuko itzultzaileek berriz ere gaztelaniara eraman beharko dutena.

Zazpi. Orain artekoa baino erronka erraldoiagoa, beraz, Madrilera doazen parlamentariena, euskararen prestigioa areagotze edo urritze aldera ere joka dezakeena eta, izatez -ondo baino hobeto jakin beharko lukete hori-, jokatuko duena. Ahaztu gabe, noski, miresmenetik erridikulua sentitzeraino ere eraman dezakeela.

Euskal ordezkarien hizkuntz gaitasunez gainera, oraingoan gure hizkuntzaren balioa eta baliagarritasuna izango dira mundu guztiaren aurrean agertuko direnak eta, ikusi eta entzungo denaren arabera, baloratuak gertatuko direnak. Baita euskaldunon artean ere.