Iraganeko Orio XXI. mendera ekartzeko ahaleginean ari da Albaola elkartea Mutiozabal Txoren Ontziola ekimenarekin. Ontzigintza funtsezko industria jarduna izan zen herri hartan gizaldi batzuk atzera, eta heziketa proiektua sortu eta garatzen ari dira herriko ikasleekin: egurra ukitzen eta sentitzen erakusten diete, ontziolak eraikitzeko lanean protagonista senti daitezen. Sustraietara egin dute jauzi, adaxka gazteak sortu eta etorkizuna aberasteko. Ikasle gazteak ari baitira denetan irrikatsuen.

Eider Arrutik Orioko bi ikastetxeetako ikasle gazteen arreta erakarri du, ontzi txiki baten atalak azaltzen dizkien bitartean: toletea, branka, popa, tosta, istriborra… Istribor eta ababor terminoen azalpenekin aho bete hortz geratu dira 10-12 urteko ikasleak, oraino ezker-eskuin hitzak bakarrik ezagutzen dituztelako. Arruti Albaola elkarteko kidea da, Mutiozabal Txoren Ontziola proiektuko arduraduna, eta ontzigintzan ezkerra eta eskuina ezin direla erabili azaldu die, une batean eskuina dena ezkerra izan baitaiteke.

Alor teorikoa lantzen du Arrutik, eta alor praktikoa Iñigo Luzuriaga arotzak. Orioko historia eta tradizioa berreskuratzeko ahaleginean dabiltza azken bi urteetan, ikastoletako gazteei ontzigintzak kostaldeko herri horretan izan zuen garrantziaren berri emanez. Izan zirenari balioa ematen eta ondarea ez desagertzeko bitartekoak jartzen saiatzen dira.

Larunbateko GAUR8ko alean, zabalago landuko dugu gaia.