PEDRO YARZA «VILLABONAKO BESAMOTZA», PILOTARI ZALAPARTATSUA

Pedro Yarzak (1861-1898) eskuin besoa galdu zuenean hasi zuen bere ibilbidea pilotaren munduan, eta zesta-puntari ekin zion profesionalki. 1892an, batez ere Gipuzkoako eta Bizkaiko frontoi askotan jokatu ondoren, “Euskal-Erria. Revista Bascongada” aldizkariak jaso zuenez, Buenos Airesera joan zen Euskara Plaza frontoian jokatzera. Bere bidaia luzeak Rio de Janeiro, Paris, Madril eta Bartzelonako frontoietara eraman zuen, besteak beste. 1892an Peña y Goñik “La pelota y los pelotaris” liburuan Pedro Yarzari buruz idatzi zuen: «Villabonako pilotaria zen, jokalari zalapartatsu, temoso eta alaia, bere kideei zailtasunak sortzen zizkiena; egoera makurrei neurria hartzen saiatzen zena; marmartia eta umore txarrekoa, enpresaburuen mamua eta epaileen izua (...) nerbioak beti airean, galgo batek bezala bilatzen du pilota, batzuetan garrasika, ai, ai, ai, eskuineko besoko muinoia altxatuta ezin duenean harrapatu, atsekabe komiko batean (...) haren joko amarrutsu eta traidorea errematean dago, bertan erakusten ditu trebetasun guztia, makurkeria guztiak, jokalari eskuin guztien ahalegin eta maisutasunak maiz antzutzen dituen arte baten baliabide aparta eta nahasgarriak». Artikulua ilustratzen duen argazkian, Pedro Yarza “Villabonako besamotza” 1891n Hermenegildo Otero argazkilari donostiarrarentzat posatzen ageri da.