Hong Kong-eko kale zalapartatsuetan modernitatea eta tradizio koloniala nahasten dira. Baina ez da paradoxa bakarra. «Asiako Perlan», ziurgabetasuna eta erresilientzia arnasten dira bide batez.

Hiriaren erdiko finantza-barrutiko kristalezko dorre ikaragarrietatik hasi eta Kowloongo kale-merkatu zirraragarrietaraino, bidegurutze historiko batean dago Hong Kong. Demokraziaren aldeko protesten oihartzunarekin, Pekinekin tentsio politikoek eta pandemiaren ondorio ekonomikoek orbain handia utzi dute Asiako metropolian. Segurtasun Nazionaleko bi lege onartu zirenetik, hemen arnasa hartzen duen edonork (bertakoa izan ala ez) ezpata bat du bere kolkoan, eta adierazpen-askatasuna eta eskubide zibilak ia iraganeko oroitzapena dira.

Giro politiko «tragikoa»

«Hemen giro politikoa tragikoa da», dio Dennis Manlungek, Kwan Tsing barrutiko presidenteorde ohiak, zeina demokraziaren aldeko alderdi baten ordezkari izateagatik kargutik bota baitzuten. «Ez dago hauteskunde askerik, jendeak ez du inolako konfiantzarik; bai, ordea, beldur handia, edozein giza-mugimendu egiten hasteko», gaineratzen du.

«Pekinen alde dauden zenbait hiritarrek ere ahalegin handia egin behar dute arrazionalki jarduteko, erregimenaren ‘aginduek’ Hong Kongeko herritarrak haserretu ditzaketela ikusten dutenean», kontatzen du Manlungek.

“Lemon” Wong Tan Ching, Tuen Mun barrutiko zinegotzi ohia, bat dator: «Funtsean, ez dago modu libre eta irekian iritzi politikoak adierazteko modurik. Eta okerrena da gauzak ez direla lehen bezalakoak, jende gehienak bere solasean ez duela politikari buruz hitz egin nahi», deitoratzen du Wongek. Gainera, Manlungen esanetan, «gobernuko goi-funtzionario asko esperientziarik gabeak dira, eta, beraz, barne-funtzionamendua nahiko kaotikoa da, eta talentu asko alferrik galtzen ari da».

Batarentzat zein bestearentzat, Hong Kongen historia osoan izan ziren hauteskunde benetan libre bakarretan aukeratuak izan zirenentzat, gertatzen ari dena mingarria da oso. «Niretzat, egoera hau oso frustragarria da, ezin baitut ezer esanguratsurik egin, baina, aldi berean, ezin dut jarraitu beste hongkongdar batzuek egiten duten bezala», aitortu du Lemon Wongek, politikari izateaz gain rap abeslaria ere badenak. Manlungek uste du «zaila dela aurrera egitea leku egokian ez egotearen ondorioak pairatzen dituzunean».

Nolanahi ere, Manlungek adierazten duenez, «askotan, denborak eman didan esperientzia politikoa erabiltzen dut jendeak gizarteari buruzko kezkak nirekin partekatzen dituenean, eta gauza txikiak egitera animatzen ditut, hala nola kexa ofizialak aurkeztera benetan politikoak ez diren gaiei buruz; pultsuari nolabait eusten ahalegintzen naiz».

Ez dute alde egiteko asmorik

Pekingo gobernu zentralaren aginduak jarraitzen ez dituzten politikariek errepresioa jasan arren, Wong eta Manlung Hong Kongen bizi dira oraindik, garai hobeen zain. «Atzerrian dauden Hong Kongeko aktibista batzuk nire uste sendoetatik urrun dagoen zerbait esaten edo egiten entzuten ditudanean, erbesteratzeko ideia sartzen zait buruan, panorama osoa neure kabuz marrazteko eta haiekin ika-mikan aritu ahal izateko askatasuna izateko», aitortu du.

«Baina joaten banaiz, ez dut aukerarik izango nire ideiak justifikatzeko ‘gudu-zelai’ nagusian, Hong Kongen... Beraz, beti dago zalantza joan edo ez joan, baina oraindik epe laburrean Hong Kongen jarraitzea beharrezkoa ikusten dut», dio Manlungek.

“Lemon” Wong-ek argiago du: «Hong Kongen azken urteotan izan ditudan esperientziak ez ditut inoiz ahaztuko, bertatik bertara bizi izan ditudalako». Barruti-kontseiluko presidenteorde hautatu ondoren, «kontseiluko kide ziren lagunen atxiloketaren lekuko izan nintzen, barrutiko zinegotzientzako karguaren zina egin nuen eta orduan hauteskunde-sistema aldatu zuten». Horregatik karguari uko egin behar izan zion arren, Wongek ez du zalantzarik: «Ez naiz Hong Kongetik joango, hau nire etxea delako».

Txina eta Sobietar Batasun ohia

Txina bezalako potentzia bati aurre egiteko, buru azkarra behar da. Manlungek esaera zaharrari egiten dio erreferentzia: «Prestatu okerrenerako, itxaron onena».

«Barrutiko zinegotzi ohia naizen aldetik, beti jakin izan dut ez nintzela inoiz Txinako Alderdi Komunistaren behaketa-zerrendatik aterako, eta, beraz, kontuz ibili behar dut beti pertsona berriak ezagutu eta politikaz zerbait esan aurretik birritan pentsatu behar dudalako, iraganean presio komunistapean zeuden guztiak bezala», kontatzen du.

«Zorionez, txikia nintzenean Sobietar Batasunaren historiari buruz asko irakurtzeko aukera izan nuen, beraz, niretzat behintzat pixka bat errazagoa da orain aurre egiten ari naizena ulertzea», azaltzen du. Baina Manlungek, bere egoera barneratzea ez ezik, akatsak saihestea ere lortzen du. Aitzitik, «nire bizitza pertsonalean independentzia mantentzen dut. Zorretatik eta nahi gabeko harremanetatik urrun mantentzen saiatzen naiz, nire lagun politiko asko hortik ez aldentzeagatik arazoetan sartu zirela ikusi nuelako». “Lemon” Wong Tan Ching, bestalde, bere bizitza aurrera eramaten saiatzen da gizarte-langile gazte gisa. Horrez gain, «oso pertsona aktiboa naiz sare sozialetan, eta bidaietako eta musikako esperientzia asko partekatzen ditut. Jarrera positiboa izaten eta arlo guztietan prestatzeko gogor lan egiten saiatzen naiz», aldarrikatzen du.

Pekinen aldekoek ezarritako segurtasun nazionaleko bi legeek -baita Covid-19ak ere bere egunean-, neurri handi batean, britainiar kolonia ohiaren herritarren antolatzeko eta protestatzeko gaitasuna leundu duten arren, egunero gertatzen dira atxiloketak eta oinarrizko eskubideen urraketak, baita duela hilabete gutxi pentsaezinak ziren gertaerak ere. Orain arte, sinestezina zen agintariek iheslarien familiak jazartzea edo pasaporteak konfiskatzea, gertatzen ari den moduan.

Wongek eskerrak eman nahi dizkie hedabideei Hong Kongeko egoerari arreta jartzen jarraitzeagatik, «askok ezin baitugu hitz egin». Manlungek, bere aldetik, positiboki baloratzen du gertatzen denaren berri ematen duen nazioarteko prentsaren papera, «guk ezin baitugu gobernua aukeratu». «Munduak Hong Kongen gertatutakotik ikasi ahal izatea espero dut: oparotasun ekonomikoa eta pertsonen duintasuna azkar desagerrarazi daitezke demokrazia nahikoa indartsua ez denean», ondorioztatu du.

Hong Kongeko egoerak orbain sakonak utzi ditu, baina herritar askoren erresilientzia eta espiritu menderaezina ere erakutsi du. Errepresio politikoak eta adierazpen-askatasunik ezak beren nortasunari eta balioei eusteko modu alternatiboak bilatzera behartu dituzte asko, garai zailetan ere justiziaren eta giza eskubideen aldeko borrokak bizirik dirauela erakutsiz.

Erronken eta zapalkuntzaren gainetik,, Dennis Manlung eta “Lemon” Wong Tan Ching bezalako figurek bere horretan jarraitzen dute, beren komunitateei laguntzen jarraitzeko moduak aurkitzen.

Zailtasunak zailtasun, aurrera jarraitzearen garrantziaren adibide dira biak, eta haien historiak giza espirituaren sendotasunaren lekuko dira, balio unibertsalei esker, eta zirkunstantziak kaltegarriak izan daitezkeen arren, determinazioak eta erresilientziak etorkizun hobe baterako bidea eskain dezaketela gogorarazten dute.