«Herriz herri, plazaz plaza, zu nire bidelagun. Beti elkarrekin, baita bide luzeetan ere. Zu nire ametsen ispilu, amestutako egiaren egiazko ametsa. Ez dut ordurik zu besarkatzeko, ez dut lotsarik inoren aurrean. Beti izango nauzu maitale fina egun hotzetan, negu ilunetan, trantze larrietan… beti besarkada zuretzat. Zenbat ordu, egun eta urte zuri begira, zugan pentsatzen, zure azpian edo gainean, baina beti aurrez aurre. Elkarri begirik kendu gabe. Entzuten dut eta ez dakit triste jarri, haserretu edo garrasi egin. Entzuten dut hotza zarela, astuna, iluna…, baina zuk badakizu: nire ukituak esnatu egiten zaitu, nire igurtziak piztu, arindu nire magalean eta harrotu nire bizkarrean, nire harri kutuna».

Baserrian entzundako aspaldiko esaldia du buruan Perurenak: «Bihotzean jaio, buruan hazi eta eskuekin landu». Sentimenduen indarrei bidea egiten utziz eta horiei atzetik jarraituz, gaur arte ekarri du harri-jasotzearen usadioa. Beti «presaka» ibili da, ordea, eta ez dio harriari «behar bezalako» arretarik ipini.

Harri bati sentimenduak nola azaldu izan du hizpide Perurenak. Bidea elkarrekin egin badute ere, hainbat aldik osatu dute bidea: haurtzaroan, esate baterako, aitonarekin ordu asko igarotzen zituen, «bizitzako filosofo horietako bat» baitzen eta tertulia izaten zuten bidelagun. Aitonaren istorioak entzunez, harriari toki bat egin eta harriarekin amesten hasi zen.

Aitonaren heriotzak garai horren amaiera ekarri bazuen ere, beste baten hasiera ere inauguratu zuen: «Mundu fantastiko bat nuen irudikatua buruan, baina irudi erreal batekin topatu nintzen, hain zuzen, egutegiko argazki batekin. Argazki horretan gizon bat ageri zen harri puska bat jasotzen». Aitaren errietek, ordea, ezin izan dute semearen gogoekin: «Nire barnean, aitonaren istorioak baino ez zeuden; ez zegoen tokirik aitaren arrazoientzat, eta esan nion harriekin ibiltzen uzten ez bazidan, aizkoran hasiko nintzela».

16 urterekin, aizkolari txapelketa batean parte hartu eta garaile irten zen Perurena. Baina, segituan jarri zuen berriro ere arreta harrian. Hirugarren garai honek 41 urte iraun ditu. «Bazirudien apustua zela bide bakarra, baina apustuak benetako apustu izateko, haserrea behar zuen tarteko. Nik ez nuen harria jaso nahi apustua egiteko, harria behar bezala jaso baizik». Sendagilearen aholkuei ere uko egin die Perurenak: «Esandakoarekin triste gelditu nintzen. Hainbat momentu polit eman dizkidan bide hau niretzat bukatu ote den galdetu nion neure buruari». Aholkuen gainetik, gaur-gaurkoz, lanean dihardu.

Kontatu du, halaber, bere benetako maisua liburu bat izan dela, hain justu, 1973. urtean, aizkora, harri-jasotze eta korrikari buruz euskaraz idatzi zen lehen liburua: «Garai haietan, ‘harri’ eta ‘herri’ h-rik gabe idazten ziren, atera kontuak». Liburuari begira, harria jasotzen ikasi zuen.

Harria munduko kultura guztiek landu dutela ere azaldu du harri-jasotzaileak. Antzinako Grezian, esate baterako, harri baldarrak jasotzen zituzten indar probak egiteko. «Euskal Herrian gertatu dena, ordea, berezia da: hemen kirola harri landuekin egin da, arautu eta neurtuekin. Horrez gainera, erretxina erabiltzen dugu».

Garai bateko harriek ez zuten esku-zulorik eta, beraz, beste erara jasotzen zen harria. Orain, «nire teknikak ez du maniobraren beharrik; palanka legez, gorputzak lagundu egiten dio harriari kontrapisuari esker, eta esku-zuloak erdi alderago jarrita, harria handiagoa egiteko aukera ematen dit».

Harria jasotzean, galdetu izan diote ea zenbat den indarra eta zenbat teknika. Honakoa erantzuten du beti: «Trebetasuna teknika da. Harria jasotzen ere, kimika dago, zein harrirekin arituko naizen aukeratzen dudanean, adibidez. Baina badago ere fisikarik. Fisikako legeak erabiltzen ditut zentzuz, buruz: harriaren bolumena, dentsitatea... harriak jantzi baten modukoa izan behar du. Prestaketa ere oso garrantzitsua da eta ariketak daude horretarako».

Horri guztiari harriarekiko dituen sentimenduak gehitu behar zaizkio. Harria «plaza» bilakatzen da Perurenaren ustetan. Eta plaza hori izerdiz osatutako putzu. «Izerdia ez dakit txalogarria den, baina txalotua izan da beti», azaldu du.

Zaila dena da, Perurenaren aburuz, harria jasotzeko erabakia hartzea. «Aingeru zintzo eta bihurriak datoz orduan. Aingeru bihurria baztertu behar da eta sinetsi harria jaso dezakedala». Harri bat lurretik bizkarrera nola jaso behar den azaltzeko, berak eginiko bertsoaz baliatu da:

Lehenengo lurretik tira
Belaunetara ta gerrira
Ta gero berriz gerriko gaina
Ta goi samar jira
Jarraian kolpeak dira
Bata bestearen segira
Eta azkenik besoez bultza
Behar dan tokira

Harri bakoitza «hitz bat, mundu bat» dela esan du Perurenak. «Norbait harriarekin hizketan, edo harriari hizketan, edo harriaz hizketan. Harria hitz edo harria mundu, edo mundua harri». Harriak toki askotara eraman du Perurena. «Harriak eman didan gauzarik politena da nire ingurua txokoz txoko ezagutzera eraman nauela, eta jabetu naiz guztia harriez osatua dagoela; hor dago gure historia, harrietan idatzia».