Miren Dobaran Lakuako Kultura eta Hizkuntza Politikarako sailburuordeak eta Antton Curutcharry Euskararen Erakunde Publikoko presidenteak ‘Itzuli’ itzultzaile neuronalak euskara eta frantsesaren arteko eduki digitalen kopurua handituz sistema hobetu ahal izateko sinatu duten hitzarmenaren berri eman dute ostegun honetan Baionan. Corpusa biltzeko Ipar Euskal Herriko erakundeak urtebeteko lana eraman du; hitzarmena lau urterako da, beste lau gehitzeko aukerarekin.

Adimen artifizialari esker garatutako itzultzaile automatikoak ez ditu hitzak banaka itzultzen, zentzu orokorrean kontuan hartutako itzulpenak baizik, baina hori gauzatu ahal izateko corpus zabala izatea garrantzitsua da, hau da, jada eginak dauden itzulpen anitz, hortik ikasi ahal izateko.

Euskara eta frantsesaren arteko itzulpenaren kalitatea eta zehaztasuna handitzeko sinatu dute hitzarmena bi erakundeek. Lakuako Gobernuak sortutako tresna Ipar Euskal Herriko itzulpenekin aberastea da helburua. Dobaranek euskara eta gaztelaniaren arteko milioika datu badituztela adierazi du, eta EEPri zuzendu zaio: «Zuen corpusak behar ditugu, eta horrela gero eta hobea izango da».

Curutcharryk hitzarmen proposamena heldu zitzaielarik, baiezkoa aho batez bozkatu zela nabarmendu du: «Aukera paregabea da euskara presente izan dadin eremu guztietan. Mugaz gaindiko lankidetzaren garrantzia, ingurune digitalean euskararen presentzia eta erabilpena sustatzeko». Orain EEPren mintzaira.fr webgunean ere kontsultatu daiteke itzultzailea.

Corpusak 5.000 dokumentu biltzen ditu eta urtebeteko lana behar izan da horretarako. Erakunde ezberdinetako dokumentuak hautatu dituzte: herriko etxeak, Euskal Elkargoa, Euskal Herriko Laborantza Ganbara… eta EEPrena bera. Orotara 5.000 dokumentu bildu dituzte.

Arrakasta handia

2019. urtean sortu zen ‘Itzuli’ eta gaztelania eta euskararen arteko itzulpena garatu ahal izateko corpus bolumen handiak jaso dituzte hainbat erakunderen aldetik: IVAPeko Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala, EHUko Euskara Institutua, EIZIE Elkartea, AENOR, eLiburutegia eta Vicomtech.

Dobaranek tresnaren arrakasta nabarmendu du, eta horretarako urtarrilaren 27ra arteko datuak aurkeztu ditu: gaztelania eta euskararen artean 2.280.000 kontsulta izan dira, kontrako zentzuan 1.500.000 eta euskaratik frantsesera 18.780.

Bi atal dauzka, itzultzaile orokorra eta juridiko-administratiboa daude. Orokorrean erabilpenaren parte handi bat eskoletako ikasle eta gurasoen aldetik datorrela azaldu du Dobanarenek. Zentzu horretan, duela gutxi ezarri duten tresna barra ere aipagai izan du, bertan hiztegietako eta euskarazko Wikipediaren loturak agertzen direlako.

Hiztegi administratibo-juridikoari loturiko testuen itzulpena kalitate handikoa dela baieztatu du, eta orain medikuntza arlokoa lantzen ari direla ere bai. Ahotsaren bitarteko itzulpena eskainiko duen sistema ere laster emanen dutela plantan gaineratu du sailburuordeak.