Ostiral honetan, Zubietako erraustegiko arduradun nagusiak inputatu gisa deklaratzera deituta zeuden, ikerketa judizialaren xede den 2020ko maiatzeko Arkaitzerrekako isurketa kutsagarriari dagokionez. Prozeduran inputatu gisa deklaratzera deituta zeuden Santiago Barba, Ekondakin enpresa emakidaduneko zuzendari teknikoa, Victor Guindo, Ekobal operadorearen gerentea, Ane Lertxundi lehenengoaren legezko ordezkaria eta Cesar Gimeno, GHK-ko zuzendari nagusia.

Hala ere, azken horrek bakarrik deklaratu du, eta gainerakoek ez deklaratzeko eskubideari heldu diote, ikerketa osatu gabe dagoela argudiatuz, txostenik ez dagoelako. Guardia Zibilaren Sepronari eskatutako txosten gehigarriren bat ezagutzen denean deklaratzea nahiago dutela adierazi dute, Gimenok eginbidea amaitu ondoren hedabideei azaldu dienez, eta «prozesua luzatzeko aitzakia gisa» definitu du Joseba Belaustegik, GuraSOS plataformako abokatu eta bozeramaileak. GuraSOS herri akusazioa da eta prozedura sustatu zuen.

Bere garaian GHK-ko arduradun gisa deklaratu zuen Gimenok, eta gaur maila pertsonalean egin du, nahiz eta bere hitzak norabide berean joan diren, sistema kaltetuta zegoenik ez zekitela esanez erantzukizunak saihestu nahian, nahiz eta aitortu «errekan amaitu zen amoniakoa zuen kamioi baten deskarga oker bat» egon zela.

Bigarren adierazpen horretan, URA-Uraren Euskal Agentziako ikuskatzaileei zergatik ez zitzaien erraustegiaren instalazioetara hasiera batean sartzen utzi azaldu du. «Segurtasuneko langileek jarraibideak zituztelako ezezagunei sartzen ez uzteko, eraikuntza osoan izandako sabotaje eta manifestazioengatik». Gaineratu duenez, hortik aurrera, berak emandako agindu baten ondorioz, «administrazio publiko bateko ikuskatzaile batek ere ez du baimenik behar sartu ahal izateko».

Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioko arduradun nagusiak berretsi duenez, «gertakaria izan zenean gunea martxan jartzeko fasean zegoen», eta arduraduna Zubieta aldi baterako enpresa elkartea zen, «eraikitze faseaz ere» arduratu zena, baina Ekobal izan zen 2020ko abendutik aurrera lan operatiboarekin hasi zena, nahiz eta bere langileak aurreko etapetan «presente egon».

Gimenok aitortu du «garbiketa desegokia» egon zela zisternaren amaieran, eta «lurrera isurketa bat izan zela, segurtasun kubeta batera joan zena», hau «ez zegoela ondo ezarrita» eta «egon behar ez zuen bonba automatiko bat zuela», eta horrek bultzatu zuela kutsatutako ura errekara. «Hura kontrolatzeko arduraduna enpresa espezializatu bat izan zen», adierazi du, SBE bazkide teknologiko alemaniarra seinalatuz.

GuraSOS: «Erantzunkizuna bazkide alemaniarren gain utzi du»

Akusazioaren ustez, akusatuak orain «ez dira langile soilak», baina inputatuen artean «beste buruzagi batzuk falta dira». Ildo horretan, apelazio errekurtsoa jarri zuten, eta laster jakingo da ikerketa zabalduko den ala ez. Gainera, Alemaniako enpresako inputatuak eta bi lekuko falta dira deklaratzeko.

Belaustegik ziurtatu du GHK-ko zuzendari nagusiak «erantzukizuna bazkide alemaniarrari egozteko estrategiari eutsi» diola. «Proiektuaren diseinua aldatu zenik ez zekitela adierazi du (aipatutako bonba automatikoa sartuta), eta hori ez dela horrela egiaztatuta dago», baieztatu dio NAIZi.

Gaurko zitazioak joan den urtarrilekoei gehitu behar zaizkie. Izan ere, kamioilari batek eta hainbat langile eta txandako buruk lekukotza eman zuten 2020ko maiatzean Arkaitzerrekako errekastora amoniakoz kutsatutako ura isuri zenean, eta, GHK-ko zuzendari nagusiak gaur gogorarazi duenez, foru eta udal erakunde horrek hiru isun ezarri zizkien emakidadunei, guztira 45.000 euro.