Hijos y Madres del Silencio (HMS) erakundeak Augusto Pinocheten diktaduran (1973-1989) lapurtu eta munduko beste familia batzuei eman zizkieten milaka haurrak bilatzeko nazioarteko kanpaina abiatu zuen ostiral honetan.

Kanpaina horren barruan sartzen da, halaber, Txileko Estatuari gertatutakoagatik barkamena eskatzea eta ume horien aurpegiak Adimen Artifizialarekin birsortzeko proiektu bat egitea.

«Beti sentitu nintzen harrapatua, Txilen nire bi seme-alabaren legez kanpoko adopzioa salatu zuen lehen ama izan nintzelako. Mundu guztia zen Pinocheten beldur», azaldu dio Ruth Cardenasek Efe agentziari, ‘Los hijos de la dictadura’ nazioarteko bilaketa-kanpainaren aurkezpenean, Txileko hiriburuko Memoriaren eta Giza Eskubideen museoan.

«Estatuari eskatzen diogu honen ardura har dezala, justiziaz. Estatuko DNA banka bat egitea eta barkamena eskatzea nahi dugu, ez bakarrik Txilek, baita tartean dauden herrialde guztiek ere, hala nola Frantziak, Italiak, Suediak eta beste askok», azpimarratu zuen Marisol Rodriguez HMS fundazioaren sortzaile eta presidenteak.

20.000 haur

Ekimen berri horren barruan, genetika digitaletik eta adimen artifizialetik abiatuta, gaur egun duten adinarekin argazkirik inoiz izan ez duten seme-alaben irudia sortuko da, horiek zabaltzeko eta «benetako familiekin topo egiteko», zehaztu zuen 2014an sortutako erakundeak.

HMSren kalkuluen arabera, 20.000 haur txiletar saldu ziren Europara eta Ipar Amerikara; amei, berriz, militarrek eta erregimeneko beste agente batzuek esaten zieten beren seme-alabak erditzearen ondoren hil zirela, haien gorpuak ikusten utzi gabe.

«Nire amak berrogei urte daramatza bere historia tristea kontatzen, eta estatuak ez du delitua aitortzeko borondaterik», nabarmendu zuen Andrea Mercadok, Ruth Cardenasen alaba eta diktaduran lapurtutako bi seme-alaben arrebak.

Amelia Floresek 1974an izan zuen semea, eta jaio eta bi ordura hil zen; baina orain ez daki hori ote den benetako istorioa. «Nire alabak, nire senar ohiak eta biok hiru urte daramatzagu nire beste semearen bila, orain berrogeita hamar urte beteko behar lituzke. Benetan hil ote zen esatea besterik ez dut behar, froga diezadatela», eskatu zuen Efe-ri eskainitako elkarrizketa batean.

Ekitaldian Estatuko erakundeen ekintzen Ikerketa Batzorde Bereziko presidente ohi Boris Barrera ere izan zen: «Sentimendu kontrajarriak ditut. Ona da erakunde hori topaketa horiekin indartzea, baina ez dakit ospatzeko modukoa den, ideia delako erakunde horiek ez existitzea, giza eskubideen urraketa horiek ez zirelako inoiz izan behar».

40.000 biktima

Txileko diktadurak 17 urte iraun zuen, eta 40.000 biktima baino gehiago utzi zituen, tartean exekutatuak, desagertuak, preso politikoak eta torturatuak, biktimen eta senideen testigantzak bildu zituen batzorde ofizialaren arabera. 3.200 txiletar baino gehiago hil ziren Estatuko agenteen eskuetan.

Gabriel Boric egungo agintariaren gobernuak desagertutako atxilotuak bilatzeko kanpaina bat abiarazi zuen, 1.469 pertsonaren azken helmuga argitzeko. Horietatik 307 baino ez dira aurkitu.