Emakume bat hiltzen dute hamar minuturo bikotekide edo familiako kideek. Zifra irmo horrekin laburbiltzen du Nazio Batuen Erakundeak (NBE) indarkeria matxistaren larritasuna, arazoa emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunean dagoela gogorarazten duen txosten batean, non hilketa matxisten tasak jaitsi gabe jarraitzen duela ohartarazten duen.

Iaz, mundu osoan, nahita egindako hilketen ondorioz 85.000 emakume eta neska hil ziren; horietatik, 51.100 inguru (%60) bikotekideen edo senideen esku. 140 hilketa matxista inguru dira egunean. Sei orduro.

Etxea da lekurik arriskutsuena

Emakumeen Aurkako Indarkeria Ezabatzeko Nazioarteko Egunean argitaratutako 2023ko feminizidioei buruzko txostenean, NBEk azpimarratu du «etxea dela emakumeentzako lekurik arriskutsuena».

Gerretan eta gatazketan hildako emakumeak barne hartzen ez dituzten 85.000 hilketa horiek guztiak ez dira feminizidioak, emakume bat emakume izateagatik erailtzea definitzen duen kontzeptua.

Baina egia bada arrazoi horrengatik eraildako emakume gehienak bikotekideen eta senideen esku hil direla, Angela Me txostenaren arduradunetako batek Efe agentziari azaldu dionez.

Arau sozialak eta desberdintasuna

«Indarkeria marxistak emakumeak gizonen menpekotzat jotzen dituzten arau eta estereotipo sozialetan du jatorria, baita emakumeen eta nesken diskriminazioan, desberdintasunean eta gizartean emakumeen eta gizonen artean dauden botere harreman desorekatuetan ere», nabarmentzen du NBEren diagnostikoak.

Txostenak NBEk aspaldidanik egiten duen azterketaren zifrak eguneratu ditu, eta errealitate gordin hau ez da asko aldatu azken urteetan: «Herrialde askok feminizidioak prebenitzeko ahaleginak egin dituzten arren, krimen horiek maila izugarri altuetan jarraitzen dute», salatu du.

Gainera, erakundeak errealitate soziopolitiko desberdinak dituzten hiru herrialdetako (Estatu frantsesa, Kolonbia eta Hegoafrika) datuak eman ditu, eta bikotekideek eraildako emakumeen %22-37k aurretik indarkeria fisikoa edo psikologikoa jasan zutela salatu zutela ohartarazi du txostenak. 

Mundu osoan

«Feminizidioa herrialde eta eskualde guztiei eragiten dien arazo unibertsala da. 2023an, Afrika izan zen bikotekidearekin edo familiarekin lotutako feminizidioaren biktima gehien izan zituen eskualdea eta, ondoren, Ameriketako eta Ozeaniako eskualdeak izan ziren», adierazi dute NBE Emakumeak erakundeak eta Drogaren eta Delituaren aurkako Nazio Batuen Bulegoak (UNODC).

Europan eta Amerikan, etxean eraildako emakume gehienak (%64 eta %58, hurrenez hurren) bikotekideek hil zituzten; beste leku batzuetan, berriz, erasotzaile nagusiak familiako kideak ziren.

Guztira, kalkulatzen da 21.700 emakume izan direla feminizidioaren biktima Afrikan, 18.500 Asian, 8.300 Amerikan, 2.300 Europan eta 300 Ozeanian.

«Emakumeen eta neskatoen aurkako indarkeria saihestu daiteke. Lege sendoak behar ditugu, datu bilketa hobea, gobernuen erantzukizun handiagoa, zero tolerantzia kultura eta finantzaketa gehiago emakumeen eskubideen aldeko erakundeentzat eta erakunde instituzionalentzat», nabarmendu du Sima Bahous NBE Emakumeak erakundeko zuzendari exekutiboak.

Hala, «mundu mailako lidergo bateratua» lortzea eskatu du, «premiaz jarduteko, konpromisoak berritzeko eta krisiari behingoz amaiera emateko beharrezkoak diren baliabideak bideratzeko».

Bestalde, Ghada Waly UNODCeko zuzendari exekutiboak baieztatu duenez, txosten berri honek «sistema judizial sendoak izateko premiazko beharra nabarmentzen du, bizirik dirautenei laguntza egokia bermatzeko eta salaketa mekanismo seguru eta gardenak baliatzeko».

«Aldi berean, aurre egin behar diegu genero aurreiritziei, botere desberdintasunei eta estandar kaltegarriei», gaineratu du.

Prostituzioa eta salerosketa

Bikotekideek edo senideek eragindako biolentziaz gain, NBEk adierazi du beste feminizidio mota batzuk daudela, hala nola prostituitutako emakumeen hilketak, emakumeen salerosketaren biktimak, eta sexu-indarkeria jasan ondoren familiatik kanpoko pertsonek eraildako emakumeak edo jazarpen aurrekariak dituzten biktimak. Estatu frantsesean eta Hegoafrikan, feminizidio guztien %5 eta %9 dira, hurrenez hurren.

Angela Mek gogorarazi du oso zaila dela feminizidioen bolumena hurbileneko eremutik kanpo neurtzea (bikotekideak eta familiak), oso herrialde gutxik bereizten dituztelako datu horiek.