Landareak izotzaren tokia hartzen ari dira Groenlandian, eta prozesua azkartu egingo da
Azken hiru hamarkadetan Groenlandiako izotz-geruzaren eta glaziarren 28.707 kilometro koadro urtu dira, satelite-erregistro historikoen azterketa baten arabera. Ondorioak kezkagarriak dira. Esate baterako, metano-isurketen iturri diren hezeguneak ia laukoiztu egin dira.
1970etik Groenlandiako airea munduko batez bestekoaren bikoitza berotu da. Horren ondorioz, izotza urtzen hasi da, eta landareak izotz hori ordezkatzen hasi dira. Berotze prozesua eta horren ondorioak azkar bizkortu dira.
Astearte honetan ‘Scientific Reports’ aldizkarian argitaratutako ikerketa baten arabera, litekeena da etorkizunean muturreko tenperaturak izatea.
Leedseko Unibertsitateko zientzialariek egindako ikerketa honetan, 1980tik 2010era Groenlandian izandako aldaketak aztertu dira, eta egiaztatu da airearen berotzeak izotzaren atzerakada eragiten duela, eta horrek, aldi berean, eragina duela lurrazaleko tenperaturan, berotegi-efektuko gasen isurietan eta paisaian.
Groenlandia, eskualde artikoaren zati bat, munduko uharterik handiena da, 2,1 milioi km2 inguruko azalerarekin. Azalera gehiena izotzez eta glaziarrez estalita dago eta 57.000 pertsona bizi dira bertan.
Satelite-datuetan oinarritutako ikerketaren arabera, 1980 eta 2010 artean eskualdeak 28.707 kilometro koadro izotz galdu ditu bere glaziarretan (Albaniaren tamainaren baliokidea), eta izotz-estalki osoaren %1,6 inguru.
Arazo handiena da permafrosta –lur-azalaren azpian etengabe izoztutako geruza– berotzearen ondorioz «degradatzen» ari dela eta, zenbait eremutan, haren gainean dauden azpiegiturei, eraikinei eta komunitateei eragin diezaiekeela, egileek ohartarazi dutenez.
Guztira, hiru hamarkada horietan, landaredia duen lur-azalera 87.475 km2 handitu da, bikoiztu egin da aztertutako aldian.
Jonathan Carrivick Leedseko Ingurumen Fakultateko kideak eta ikerlanaren egileetako batek adierazi duenez, «ikusi dugu izotza galtzeak beste erreakzio batzuk eragiten dituela, eta horrek Groenlandiako izotza gehiago galtzea eta berdetzea eragingo duela. Izotzaren uzkurdurak agerian uzten du harri biluzia, gero tundrak eta, azkenik, zuhaixkek kolonizatzen dutena».
«Aldi berean, urtzeak askatutako urak sedimentuak eta lohiak mugitzen ditu, eta horrek hezeguneak eta zingirak sortzen ditu», gaineratu du.
Izotza galtzearen ondorioak
Izotzaren galerak lurrazaleko tenperaturetan zergatik eragiten duen azaltzen du ikerketak: Elurrak eta izotzak lurrazalean eragina duen eguzki-energia islatzen dute, eta horrek hotzago mantentzen laguntzen du. Izotzean atzera egin ahala, agerian uzten du geruza harritsua, eguzki-energia gehiago xurgatzen duena eta lurrazaleko tenperatura igotzen duena.
Antzeko prozesu batean, izotza urtzen denean, aintziretako ur kantitatea handitzen da. Elurrak baino eguzki-energia gehiago xurgatzen du urak, eta horrek lurrazaleko tenperatura igotzen du.
Hezeguneak metano-isurketen iturri dira, eta, azterlanaren arabera, Groenlandiako hezeguneak ia laukoiztu egin dira, batez ere ekialdean eta ipar-ekialdean aztertutako aldian.
«Landarediaren hedapenak, bereziki hezeguneetan, permafrostaren urtzea, geruza aktiboaren lodiera eta, beraz, lurzoru artiko horietan aldez aurretik biltegiratutako berotegi-efektuko gasen emisioak adierazten ditu, baina baita larriagotzen ere», diote ikertzaileek.
Baina landarediaren hedapena, glaziarrak eta izotz geruza ordezkatzen dituena, «sedimentu eta mantenugaien fluxua kostaldeko uretarantz nabarmen aldatzen ari da», dio Michael Grimes autore nagusiak.
Aldaketa horiek «kritikoak» dira herri indigenentzat; izan ere, bertako ehiza-jarduera tradizionalak ekosistema delikatu horien egonkortasunaren mende daude, bai eta itsas mailaren hazkunde globalaren mende ere. «Joera horrek erronka esanguratsuak planteatzen ditu, orain zein etorkizunean».