Joan den astean ikasle ohi batek «maisu» deitu zidan. Horrela, traizioz. Kafetegi bateko barraren beste aldetik, berrogeita bost urte inguruko tipo bat. Ez nuen bere izena gogoratzen, baina bere aurpegia ezaguna egiten zitzaidan. «Maisu!», esan zidan, eta hain lasai geratu zen. Hitz batzuk nostalgiaz kargaturik daudela ez dakienak bezala, elur-tiroak direla; zaurituta −oso− utzi zaitzaketela.

Aspaldian inork ez dit horrela deitzen. Eta, hala ere, hain ondo definitzen, azaltzen nau...

Hori guztia burura datorkit, egun hauetan ikasleei hezkuntza-ibilbide bat proposatzea dagokigulako. Haien bilakaera akademikoa ikusi, aztertu egiten ditugu eta ateren bat erakusten, aholkatzen diegu. Duela egun batzuk kalifikazioak islatu genituen aplikazioak «irakasle-taldearen orientazio-aholkua» eskatzen digu erlaitzetako batean. Aukeren menua erabat araututa, itxita dago, eta ez, ez da agertzen urtero bilatzen dudan perpausa: «Aukeratu hunkitzen zaituen hori, ilusionatuko zaituen zerbait, dardarka jarriko zaituen hori, lo egiten utziko ez dizun hori»... Eta, hala ere, hori da zuzena den bakarra. Ez dakit nola txantiloia diseinatu duen informatikariari burubide hori ahaztu zaion.

Kasu askotan, ikasleek (beraien familiek) ez dute aukeratzen gustuko dutena, baizik eta lan-irteera hobeak edo ugariagoak eskainiko omen dizkien zikloa edo karrera.

Sarritan, espediente onenak dituztenek, Letrak ezetsi egiten dute –mespretxatu egiten dira–, gero eta gutxiago ulertzen ditudan arrazoiengatik. Jordi Llovetek «Adiós a la universidad: el eclipse de las humanidades» entseguan azpimarratzen duen bezala, penagarria izan da «unibertsitate hezkuntzatik eraginkortasun ekonomikoarekiko lehentasunezko interesa duen eredu baterantz eratorria». Letren eta, bereziki, Hezkuntza Zientzien bidea aukeratzea gero eta ezohikoagoa da. Deigarria da hezitzaileei eta bereziki lehen hezkuntzako irakasleei garrantzi gutxi ematen diegula: haiek letrak batzen eta emozioak adierazten irakasten digute Ez zait bururatzen lan goresgarriagorik.

Horregatik, hizkuntza-irakasle batentzat hain pozgarria izan zen mutiko horrena; Gabriel Plaza, orain dela bi urteko EBAUko notarik altuenetako bat lortu zuena –13,964– Klasikoak ikastera joatearena. Bere twitterreko kontua desaktibatu behar izan zuen: denetarik entzun behar zituen, Eskilo, Zizeron eta Euripidesen ekipo analogikora pasatzeagatik. «Nahiago dut zoriona arrakasta segurua baino», errepikatu zuen Gabrielek behin eta berriz elkarrizketatu zuten komunikabideetatik. Argi zeukan ez zitzaiola axola jendeak zer pentsatzen zuen; nahiago zuela loa kenduko zion horixe. Eta berari loa galarazten ziona Hizkuntza zen; gazta egiteak, matematikak, edo mikroskopio batetik begiratzeak beste batzuei ken diezaiokeen bezainbeste.

Aurten, espediente bikaina duen Burdinibarrako ikasle batek Haur Hezkuntzako gradua egin nahi du. Aitortu behar dut beraren erabakiak zirraratu egin nauela. Ez diot esan urte asko igaro beharko direla apustu horrek merezi izango diela konprenitu arte. Egun urrun batean, norbaitek, ustekabean, «maisu» deituko diola. Bere aurpegia ezaguna egingo bazaio ere, ez du bere izena gogoratuko. «Maisu!», errepikatuko dio. Hitz batzuk oroiminaz blai daudela ez dakienak bezala, elur-tiroak direla; zaurituta −oso− utzi zaitzaketela; uzten zaituztela.

En fin.