Bidaiari

57.000 urteko labar-grabatuak aurkitu dituzte, Europako zaharrenak izan daitezkeenak

Duela 57.000 urte gutxienez neandertalek hatzekin egindako marka batzuk aurkitu zituzten zientzialariek Tours hiritik gertu dagoen haitzulo bateko hormetan, Frantzia erdialdean. Europa osoko grabaturik zaharrenak izan daitezke.

Roche-Cotard haitzolua.
Roche-Cotard haitzolua. (GUILLAUME SOUVANT | AFP)

Ikertzaileek egindako datazioen arabera –AEBetako PLOS One aldizkarian berriki argitaratu dutenez–, ezohiko grabatu horiek 57.000 urte baino gehiago dituzte; «ziurrenik, 75.000». Garai hartan Homo Sapiens, gizaki modernoaren arbasoa, oraindik ez zegoen instalatuta Europako mendebaldean. «Aurkikuntza horiek erakusten dute grabatu parietalak ez direla Homo Sapiens-ekoak», azpimarratu dute ikerketaren arduradunek.

Roche-Cotard haitzuloan

Egun jakinarazi dutenez, markak Roche-Cotard haitzuloan aurkitu zituzten, 1846an, Loira ibaiaren ertzetan, Tours hiritik 20 kilometro mendebaldera, Frantzia erdialdean.

Hala ere, ezin izan ziren haitzulora iritsi 1912ra arte, lursailaren jabeak sarrera ireki zuen arte, milaka urtez estalita eta ezkutatuta egon ondoren. Frantziako Ikerketa Zientifikoko Zentro Nazionalak (CNRS) eta Rennesko Unibertsitateak (azterlanean parte hartu zuen) azaldu dute datu horiek guztiak agiri bateratu batean.

Indusketak

Lehenengo indusketak 1970eko hamarkadan egin ziren, baina 2008an bakarrik ekin zitzaion La Roche-Cotard haitzuloko benetako ikerketa-lanari. Lanen ondorioz, grabatuak aurkitu zituzten, hain zuzen ere, «kareharri leuneko horma batean, hamar metrokoa».

Gehienak hatzekin marraztuta daude, eta grabatuek «motibo ez-figuratiboak irudikatzen dituzte; horietako batzuk sinpleak dira, harkaitzean sartutako fosil handi baten inguruan behatzekin egindako talkak bailiran; edo gainazal zabal bat estaltzen duten trazatu luzeak osatuz, horietako batzuk landuagoak», zehaztu dute.