Ikerketa berri batek agerian utzi du lehorteetatik uholdeetarako aldaketak gero eta ohikoagoak direla mundu osoan, batez ere aurkitu dituzten zazpi puntu kritikoetan. Gainera, zientzialariek frogatu dute Lurreko berrelikadura-zirkuituek joera horretan laguntzen dutela. Ikerketa ‘Communications Earth & Environment’ aldizkarian argitaratu da.

Ikerketaren zientzialari taldeak mundu osoko datu meteorologiko eta hidrologikoak aztertu ditu lau hamarkadatan, zehazki 1980tik 2020ra. Denbora-tarte horretan, taldeak jakin du lehortetik euriteetara bat-batean aldatzeko probabilitatea %0,25 eta %1 artean handitu dela urteko.

Azterketa horretan, joera hori okertzen ari den zazpi eskualde-puntu kritiko aurkitu ditu; zehazki, Ipar Amerikako ekialdea, Europa, Asiako ekialdea, Asiako hego-ekialdea, Australiako hegoaldea, Afrikako hegoaldea eta Hego Amerikako hegoaldea.

«Bereziki kezkatuta»

Ikerketaren egilekide Zong-Liang Yang «bereziki kezkatuta» agertu da joera horrekin eta gizartean duen eraginarekin. «Gizarteak normalean zailtasunak izaten ditu lehortea bezalako hondamendi natural bati erantzuteko, baina orain bat-batean uholdeak ere izaten dira. Eta hori leku askotan gertatu da», azaldu du.

Aldaketa horietako adibide bat 2022an gertatu zen Kalifornian. Abenduan, eremu horrek «milurteko bateko lehorterik okerrena» zeharkatzen zuen, eta, hurrengo hiru hilabeteetan, aldiz, euri jasek «uholde errekorrak» eragin zituzten.

Klima-aldaketa horiek areagotzen dituzten hainbat faktore daude; besteak beste, El Niño eta La Niña klima-ereduak eta klima-aldaketa. «Klima-aldaketa ondoz ondoko lehorteak eta uholdeak elikatzen ari da, eta, ondorioz, suntsipen orokorra gertatu da, eta, ondorioz, bizia galdu da eta kalteak eragin ditu jabetzan, azpiegituran eta ingurumenean», azaldu du ikerketaren egileetako batek, Shuo Wang Hong Kongeko Unibertsitate Politeknikoko irakasleak.

Horretaz gain, Lurrak joera horietan duen eragina ere ikertu dute ikerketaren bidez. Ikertzaileek azaldu dutenez, lurreko berrelikadura-zirkuituak kausalitate-analisiaren teknika «nahiko berriarekin» aurkitu dituzte, eta kasu horietan Lurra kontuan hartu beharreko faktore bat dela frogatu dute.

Shuo Wangek azaldu duenez, datu horiekin areagotu egin daiteke komunitateei fenomeno horien aurrean prestatzen lagun diezaieketen klima-eredu prediktiboen zehaztasuna. «Gure aurkikuntzek alerta goiztiarreko sistemen garapenari buruzko informazioa ematen dute, trantsizio lehor-heze lasterren inpaktuak arintzeko», azaldu du Wangek.