Arabako Foru Aldundiko Kultura eta Kirol Sailak ‘Iruña Veleiako Gida Arkeologikoa’ aurkeztu du, aztarnategiari buruz dagoen ezagutza guztia publikoari zabaltzeko asmoz.

Ana del Val Kultura eta Kirol Saileko foru diputatuak, Javier Fernandez Bordegarai Museo eta Arkeologia Zerbitzuaren buruak eta Angel Martinez Montecelo gidaren egileetako batek aurkeztu dute lana. Carlos Ortiz de Urbina eta Beatriz Lopez Arberas ere egileak dira.

Azaldu dutenez, Iruña Veleiako 2010-2020 aldirako Plan Zuzentzailea indarrean egon zen bitartean aztarnategian egindako lanen emaitza zientifikoak eta ‘Iruña Veleia biziberritzeko eta garatzeko 2022-2025erako proiektua’ aurkeztu ondoren dator gida berria.

Plan zuzentzailearen memoria jende adituagoari zuzenduta zegoen, eta gida berriaren asmoa, berriz, Arabako arkeologian, ondarean edo historian oro har interesa duen edonorengana iristea da. «Gida honen helburua, hain zuzen ere, esku hartze horiek guztiak berrikustea da, aztarnategia bisitatu nahi duten pertsonek ikuspegi bakoitzaren atzean ezkutatzen diren istorioak ezagutu ahal izan ditzaten», adierazi du Del Valek.

Horrela, zabalkundea ematearekin batera, aztarnategiaren garrantzi historiko eta ondare handiaz kontzientziatu nahi da. «Ez da alferlana gogoraraztea denon egitekoa dela gure historiako orri horiek gordetzea. 30 urte baino gehiago igaro dira Iruña Veleiako azken gida argitaratu zenetik, eta, horregatik, beharrezkoa zen azken hamarkada hauetan egindako ikerketen emaitzak publiko orokorrari ezagutaraztea», azaldu du.

Gidaren egitura bat dator aztarnategiaren interesgune nagusien banaketarekin (16), bai kanpaina berrienei, bai zaharrenei dagokienez. Era berean, beste atal batzuk ere sartu dira, bisitariak garai historiko nagusiak ezagut ditzan eta arkeologia gunean ikerketen garapena nolakoa izan den jakin dezan. Dokumentuaren amaieran errepertorio bibliografiko zabala ere badago.

Halaber, gidak bereziki azpimarratzen ditu orain arte egindako ikerketen azken fasean egindako lanak, merkatuan eta harresian egindako lanak nabarmenduz.

Dokumentazio edo material grafikoa

Bestalde, ekitaldi berean aurkeztu dira hiri erromatarrak aurrerantzean izango duen nortasun korporatibo eta logo berria eta bere dokumentazio edo material grafiko guztia, ‘Biziberritzeko eta garatzeko proiektua’ aurkeztu zenetik irekitako garai berriarekin identifikatzeko.

Iruña Veleiako proiektuaren identitate bisuala erromatar zibilizazioarekin estuki lotzeko helburuarekin sortu da, garaiko elementu bereizgarriak nabarmenduz. Labox izan dira arduradunak, eta Beatriz Martinez eta Jorge Morer kideak izan dira aurkezpenean.

Irudi berrituan, Pompeia Valentinako Domusaren lau petaloko lore mosaikoa erabiliz nabarmentzen da Veleiaren garrantzia, hiri erromatarren garrantzi ekonomiko eta estrategikoa sinbolizatzen baitu. Horrela, identitate bisuala ondarea eta haren esanahi historikoa babesteko dei bihurtzen da.

Garaiko mosaiko erromatarren azterketan oinarrituta, horrelako obretan erabili ohi diren bi tonu hautatu dira: alde batetik, urdin berdexka, soiltasuna eta garbitasuna ematen duena, eta, bestetik, teila matearen tonua, ontzietako buztinezko eta lur tonuak gogorarazten dituena.

Era berean, aztarnategiaren izenerako aukeratutako tipografia garai hartako inskripzio askotan hain erabiliak eta ezagungarriak diren glifo erromatarretan oinarritzen da.

Bestalde, ‘Iruña Veleia 2022-2025 biziberritzeko eta garatzeko proiektua’ lanaren helburuen artean Iruña Veleia aztarnategiaren komunikazio plan bat egitea ere zegoen, eta CG Barrios enpresak egin du.