Leire Estevez
ELAko gizarte ekintzako kidea
KOLABORAZIOA

Hooksen irakaspenak arrazakeriaren kontrako egunean

Iaz zendu zen bell hooks, ezinbesteko akademiako kidea, idazlea eta aktibista feminista zein antirrazista, beste gauza askoren artean, zapalkuntza desberdinen arteko loturen inguruko teoriei egindako ekarpenengatik ezaguna dena.

Ez da ausazkoa edo akatsa izen-abizenak letra txikiz idatzi izana: berak hala egitea hautatu zuen – Bell Blair Hooks birramonaren omenez–, garrantzitsuagoa zelako esatekoa zeukana bera zinez nor zen baino, zioenez. Askotarikoak dira berak egindako ekarpenak, eta, hala ere, harrigarria da zenbateraino izan den nekeza bere literatura gurera iristea, beste autoreekin alderatuta –badakigu ahots guztiak ez direla berdin legitimatzen, eta horra adibide garbi bat–.

Bada, Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Nazioarteko Aurkako Egunaren harira, hooksen irakaspenen artean, honako hau ekarri nahiko genuke gogora: sarri egungo mugimendu feministaren aitzindaritzat jo izan direnek emakumeen zapalkuntzaz hitz egiten zuten, garaiko Ameriketako Estatu Batuetako emakume sektore konkretu baten bizipenetan oinarrituta, guztiek egoera berberak pairatuko balituzte bezala; hau da, emakume arrazializatu edota pobreak existituko ez balira bezala, Mendebaldeko erdi mailako klase zuriak guztientzako hitz egin baitu denbora luzez, baita feminismoan ere.

Horrek erakusten digu badagoela zapalduari zapalkuntzak berak baino amorrazio gehiago sor diezaiokeen elementu bat: zapaltzailearen pribilegioen ukazioa, edo bestela esateko, desberdinkeria eta diskriminazioa existitzen den ukoa. Izan ere, zapalkuntzaren aitortza ezak esponentzialki biderkatzen du jasandako bidegabekeriak eragindako amorrua. Azken finean, zapalkuntzak aitortu ezean edota emakumeon behar eta egoerak homogeneizatzen ditugunean, besteak beste, klasismoa eta arrazakeria ukatzen dira, eta, ondorioz, milaka eta milaka emakumeren bizipenak.

Hooksek adierazi bezala, beraz, ezinbestekoa da arrazakeriak eta horrek jendarte kapitalistetan betetzen duen funtzioa aintzat hartzea klaseen arteko harremanak osotasunean ulertzeko. Izan ere, paradoxikoki, zapaltzen dituen horien gainean eraiki da egungo sistema, eta, aldi berean, sistema horrek berak kanpo utzi nahi ditu etengabe: sistemak irauteko behar dituen lanik prekarioenak euren esku uzten ditu, baina, aldi berean, bizkar ematen die.

Gainera, hemen arrazializazioa atzerritartasunaren eskutik dator kasu askotan, eta, horri dagokionez, ezin dugu aipatu gabe utzi Estatu espainiarrak Atzerritartasun Legearen bitartez modu larrian urratzen dituela pertsona migratuen eskubideak; mugikortasun askerako eskubideaz gain, bestelako eskubide sozial eta politikoak ere ukatzen ditu. Eta paperik gabe egoteak, gainera, baldintza ezin hobeak sortzen ditu prekaritatea eta esplotazio modurik larrienetan gertatzeko.

Baliteke atzerritarrak eskubide osoko pertsona gisa aitortzen ez dituen lege hori izatea administrazio publikoetako arrazakeriaren ispilu larrienetakoa, baina ez bakarra: Ukrainako gerrak agerian utzi du zenbateraino arrazak edota jatorriak baldintzatzen duen gerra bateko edo besteko biktimen bizitzen balioa. Hori onartezina da.

Errealitate hori elikatzen duten tokiko zein kanpoko administrazioak gogor interpelatzeaz gain, eta arrazakeriaren kontrako egunaren harira, galdu diezaiogun beldurra pribilegiatu gisa seinalatuak izateari, landu dezagun gehiago aitortza, izan ere, feminismoa antirrazista izango da edo ez da izango; eskubide guztiak pertsona guztiontzat orain!