Diziplina anitzeko lankidetzako ikerketa pilotu batek parkisona diagnostikatzeko balio dezaketen biomarkatzaileak detektatu ditu malkoetan. Lehenengo aldiz parkisona duten pazienteen banakako malkoak aztertu dituzte markatzaile goiztiarren bila, gaixotasunaren fase ezberdinetan dauden 27 pazienteren eta kontroleko 27 pertsonen malkoen analisi alderatuaren bidez.

EHUko GOBE ikerketa-taldeko zuzendari eta Biologia Zelularreko katedradun Elena Vecino doktorea buru duen ikerlana da. Azaldu duenez, gaixotasunak «zenbait sistema ez motorretan eta nerbio periferikoetan eragiten duenez, malko-jarioa alteratuta egon liteke pazienteetan, malko-proteinen konposizioak profil bereizgarria izan lezake paziente horietan, eta diagnostiko-markatzaile gisa erabil liteke».

Eritasuna duten 27 pertsonen eta kontroleko beste 27 lagunen malkoak aztertuta, «lisosomen funtzioan parte hartzen duten proteina batzuk asaldatuta ageri» direla ikusi dute. «ikusi dugu parkisona duten pazienteen malkoetan markatzaile (proteina) horiek gainadierazita daudela», zehaztu du Vecinok.

Erantsi duenez, «malko batean hauteman daitezkeen ehunka proteinen –ia milaka proteinen– artean, ikusi dugu batzuek gainadierazteko joera ageri dutela, hau da, kantitate handiagoetan agertzen direla parkisona duten pazienteetan».

Diziplina anitzeko azterlan horretan Ikerbasque ikertzaile Arantxa Acera doktorea izan da zuzendarikidea. Era berean, Juan Carlos Gomez Gurutzetako Ospitaleko neurologoak eta bere lantaldeak ikerlanean izan duen partaidetza nabarmendu dute, baita zentro bereko oftalmologiako espezialisten eta CIC bioGUNEko proteomika-zerbiztuaren paret hartzea ere, proteinak eskala handian ikertzen baitituzte.

Azterlana proiektu baten abiapuntua da. Aipatutako parte hartzaileez gain Donostia Ospitaleko Neurologia eta Oftalmologia zerbitzuek egitasmoarekin bat egin dute, paziente gehiagoren parte hartzea bultzatuz, eta Tecnalia enpresa ere sartu da.

Pazienteen parte hartzea «funtsezkoa»

Vecinok nabarmendu du ikerketan aurrera egiteko «funtsezkoa» dela pazienteen parte hartzea, eta «bereziki garrantzitsua da sortzetiko parkisona duten familiek parte hartzea». Azaldutakoaren arabera, badira gaixotasun hori eragiten duten mutazioak dituzten familiak, «eta markatzaile goiztiarrak ezagutzea oso garrantzitsua da gaitzaren kausak ezagutzeko eta ondoren tratamendua ikertzeko».

Paziente gehiagorekin probatzearen garrantzia aipatu du Vecinok, gainespresio horren zergatik gertatzen den ikusteko, «pazienteek neuronek lisosomen mekanismoa zergatik blokeatzen duten». «Malko batean dauden proteina guztiak detektatzen lehenak izan gara, eta patologia goiz atzematera iritsi nahi dugu», adierazi du, baina erantsi du metodologia baliagarria izan daitekeela alzheimerrarekin edo beste gaixotasun degeneratiboekin aplikatzeko.

EHUtik gogoratu dutenez, bigarren gaixotasun neurodegeneratibo arruntena da parkisona, alzheimerraren atzetik. Gaur egun, gaitzaren detekziorako probetako bat puntzio lunbarraren bidez eta likido zefalorrakideoa erauziz egiten da. Ikerketak bide ez hain inbaditzaile bat aurkitu nahi du.