Uztailaren 4an eguerdiko 12.30en mobilizazioa deitu dute Iruñeko Gaztelu plazatik abiatuta presoen eskubideak aldarrikatzeko. Salhaketa Nafarroa, Etxerat, Altsasuko Gurasoak eta Sarek osatzen duten #SOSPresoakCovid19 ekimena da deitzalea.

«Joan den apirilean publiko egindako dinamika honek Espainiako Gobernuari eta Nafarroako Gobernuari eskatzen die presoen eskubideak errespeta ditzatela covid-19ren eraginez sortutako osasun-krisiaren kudeaketan eta agerian uzten du espetxeetan neurriak ezarri beharko direla, besteak beste, presoen osasunerako eta duintasunerako eskubidea bermatzeko. Nafarroako gizarteak asko babestu ditu proposamen hauek eta Espainiar Estatu osoan aldarrikatu izan dira, giza eskubideen aldeko hainbat talde eta elkarterekin batera», azaldu dute gaur Gaztelu plazan bertan egin duten agerraldian.

«Espainiako Gobernuak oraindik ez ditu aplikatu presoak espetxetik ateratzera bideratutako nazioarteko erakundeen gomendioak, haien jarduera-ildoak markatu beharko lituzketenak. Neurri horiek ezinbestekoak dira duintasun pertsonala eta ongizate kolektiboa babesteko eta beraz, covid19-aren aurrean bereziki ahulak diren kolektiboetako pertsonak espetxetik atera beharko dira, hala nola 65 urtetik gorakoak, gaixotasun kronikoak dituztenak, haurdun dauden emakumeak edo seme-alabak espetxean dituztenak», salatu dute.

«Deseskaladaren faseetan aurrera egin ahala, #SOSPresCovid19tik kartzeletako ‘deskonfinamendua’ askatasunean dauden pertsonei aplikatzen zaizkien irizpide berberekin eta gizartearen gainerakoarekin batera egitea eskatu zen maiatzaren 19an. Hala ere, praktikak agerian utzi du hori ez dela horrela izan, kalean “normaltasun berriaren” fasean gauden bitartean Espetxeetako Idazkaritza Nagusiak, atzo arte, ez baitu jarraibiderik eman ‘2. fase’tik haratago. Gaur egun oraindik ere bi senide baino gehiago ezin dira bisitara sartu, ez dira berriz hasi aurrez aurreko komunikazioak, oraindik ere mantentzen dira nahitaezko koarentenak irteera-baimenaren ondoren espetxera itzultzean, oraindik ez dira espetxean egiten diren jarduera guztiak berrezarri... Beharrezkoa da muga-eguna jartzea presoen eskubideak erabat urratzen dituzten egoera hauei. Idazkaritza Nagusiak espetxerako ‘normaltasun berrirako’ atzo hartutako neurriak berandu iritsi dira berriz ere. Gainera, jarraibide horiek ez dira oso argiak eta espetxe bakoitzaren esku uzten dituzte hauek ezartzeko modua eta denborak. Hala ere, espetxeetan jarraitu beharreko jarduera arautzeko autonomia-erkidegoetako osasun-agintariek eskumena dutela adierazi nahi da», azaldu dute.

Egoera okerrera

«Hau horrela izanik, pandemia honek presoek jasaten duten zaurgarritasun erantsia azaleratu du eta agerian utzi du presoen eta haien senideen eskubideak urratu egin direla. Esan beharra dago, gainera, urraketa hori are handiagoa izan dela haien errotze-tokitik urrun kondena betetzen ari diren presoentzat. Pertsona hauek ezin izan dute kristalezko komunikazioen bidez haien familiarekin harremana berrezarri, Espetxeetako Idazkaritza Nagusiak ez dielako baimenik eman beste autonomia erkidego batzuetara joateko. Halaber, ezin izan dute irteerabaimenik jaso haien bizilekua probintzia berean ez bazegoen, kasu horietan ere ez baita joanetorria baimendu», adierazi dute.

«Egoera honen aurrean, adierazi nahi dugu Espetxe Lege Orokorrak presoen eskubide gisa ezartzen duela haien errotze-lekuan kondena betetzea, eta Espetxeetako Idazkaritza Nagusiari dagokiola preso bakoitzak kondena non bete behar duen erabakitzea eta, beraz, eskubide hori gauzatzea. Idazkaritzaren datu ofizialek agerian uzten dute sistematikoki urratzen dela presoen eskubide hori. Nafarroako kasuan, nafarrak diren edo Nafarroan errotuta dauden 184 presok Foru Komunitatetik kanpoko espetxeetan betetzen dute zigorra. Galiziaren kasuan, gutxienez 234 preso dira, 564 Kataluniaren kasuan eta 1.093 Andaluziaren kasuan… Horiei 7.600 preso baino gehiago gehitu beharko litzaizkioke, Idazkaritza Nagusiak ez dakielarik haien errotze-lekua zein den», gogoratu dute.

«Horregatik guztiagatik, alarma-egoera amaitu den une honetan, berriro ere Madrilgo eta Nafarroako gobernuei interpelazioa egiten diegu, bi exekutiboak, bakoitza bere eremutik, lanean has daitezen eta eskatzen ari garen neurriak har ditzaten lehenbailehen espetxetan mantentzen ari diren egoerei muga-eguna jartzeko, presoen eskubideak erabat urratzen baitituzte, hala nola preso guztiak familia edo gizarte errotzea duten espetxeetara eramatea», erantsi dute.