Musika-tresna berri bat, eraiki den handiena eta 45 metroko altuera duena, egun hauetan Lausanako Eskola Politekniko Federalean dagoen, non «soinu-pabiloi» gisa aurkezten den. Aldi berean, musika garaikidearen korrontean oso txertatuta dagoen entzumenezko esperientzia, arkitekturala eta zientifikoa eskaintzen du.

«Proiektu honetan arkitektura eta musika nahasten ditugu. Hemen organo bat baino askoz handiagoa den eskultura bat ikusten dugu, existitzen den tresnarik handiena eta 10 metroko luzera izan dezakeena, hau 45 metrora iristen den bitartean», adierazi dio Efe albiste agentziari Beat Gysin konpositore suitzarrak.

Boligrafo erraldoi baten antz handia duen instalazio bat altxatzen da. Proiektuaren izena ‘Rohrwerk’ da, alemanieraz tubo (rohr) eta mihiztadura (werk) esan nahi duten bi hitzen elkarketa. «Soinu fabrika bat bezala ikusten dugu, baina baita eszenatoki bat eta instrumentuak dauden aldi baterako eskultura bat bezala ere», azaltzen du Gysinek.

Hortik dator instrumentu berriaren izaera iragankorra, hemendik gutxira behin betiko desmuntatua izango dena eta erdian hodi erraldoi bat duena, non zirkuluan hodi txikiagoak zintzilikatzen diren eta eskailera kiribil eran jaisten diren, hauen ondoan kanpaiak, tronboiak, flautak, tronpetak eta elementu elektronikoak ere badaudelarik.

Konfigurazio horrekin bi emaitza oso ezberdin lortzen dira: lehena, hodiaren beheko aldean jarritako bozgorailu bati esker sortutako erreberberazio edo oihartzun sorta bat, hodiaren barruan aire konprimitua gorantz bultzatzen duena, non soinua beherantz itzultzen duen mikro bat dagoen, etengabeko joan-etorri mugimendu bat eraginez.

Bigarren emaitza tradizionalagoa da; izan ere, «jo» baino gehiago, musikainstalazio honetarako bereziki sortutako sei konposiziori dagozkien soinuak ateratzen dituzten musikariek parte hartzen dute, eta, horretarako, hodi erraldoian eskegita dauden instrumentuak erabiltzen dituzte, goiko muturrean garabi batetik zintzilik daudenak.

Emaitza harrigarria da, eta musika garaikideko edozein hasiberrik zalantza handiak izan ditzake hori musikatzat har ote daitekeen. Zalantza hori ez da berria, eta mendeetan zehar arte honetako teoriko eta profesionalei erronka egin die.