Zestoako Amalda III aztarnategiari buruz egindako askotariko diziplinen arteko azterlan berri batek agerian utzi du haitzulo horrek duen «garrantzia» neandertalek inguru horretan izan zituzten portaera eta jokatzeko moduak aztertzeko, Gipuzkoako Foru Aldundiak jakitera eman duenez.

Foru erakundeak azaldu duenez, Joseba Rios-Garaizar Arkeologian doktore eta Bizkaiko Arkeologia Museoko teknikariak gidatutako ikerketa ‘Quaternary Science Reviews’ aldizkari zientifiko entzutetsuak argitaratu du. Ikertutako aztarnategia Erdi Paleolitokoa da eta 100.000 eta 55.000 urte bitarteko antzinatasuna du, Musteriar klasikoari dagokion aldia, hain zuzen ere.

Azterlanean hainbat erakundetako hamalau ikertzailek parte hartu dute, hala nola Bizkaiko Arkeologia Museoak, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak, Aranzadi Zientzia Elkarteak, Burgosko Giza Eboluzioari buruzko Zentro Nazionalak, Euskal Herriko Unibertsitateak, Tarragonako Giza Paleoekologiaren eta Gizarte Eboluzioaren Kataluniako Institutuak eta Kantabriako Unibertsitateak.

Ikerketak «informazio baliotsua» ematen du duela 100.000 eta 90.000 urte bitartean eta duela 65.000 eta 55.000 urte artean haitzuloa erabili zuten neandertalen inguruan. Lanak, halaber, faunaren aztarnei buruzko beste aurkikuntza batzuk ere aztertzen ditu, hala nola, bisonteak, azeriak edo oreinak, baita neandertalek okupazio-aldi bi horietan fabrikatutako tresnak ere. Aldundiak baieztatu du proiektua «oso erabilgarria» dela neandertalak egokitu ziren klima eta ingurumena aztertzeko ere bai.

Amalda III haitzuloa zein Amalda I Zestoako udalerrian dagoen Pagoetako parke naturalean daude eta ikerketa arkeologikoa Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Sailak eta Zestoako Udalak diruz laguntzen dute.