Herbehereetan, alkohola, tabakoa eta drogak erosteko 18 urteko gutxieneko legezko adina aplikatzen da, eta hori osasunean eragiten dituzten kalteetan oinarritzen da, baina ondorio kaltegarri bat janari azkarrarekin ere lotzen da, eta aditu talde batek horien publizitatea debekatzeko eskatu du, baita haurrei saltzea ere.

«Jaten eta edaten duguna tratatzeko modu erabat desberdina behar da, bizimodua eta gorputza hobeto egon daitezen», dio Gerard Adelaarrek, osasun eta bizimodu politiken aholkulari independenteak, eta CDA demokristauaren Institutu Zientifikoak argitaratutako txostenaren egileetako batek, Herbehereetan gobernatzen duen koalizioa osatzen duten lau alderdietako batek.

Besteak beste, elikagai ez-osasuntsuen publizitatea debekatzea, janari mota horren hornikuntzari buruzko akordioak lortzea eta janari azkarraren prezioak igotzea gomendatzen du aditu taldeak, lehen aukera izateari utz diezaion, eta industriak bere eskaintza aldatzen ez badu, presio tresna gisa gutxieneko adinera jotzea.

Txostenaren egileek antzekotasunak ikusten dituzte, hain zuzen ere, alkoholari eta tabakoari buruzko eztabaida historikoekin; izan ere, gaur egun, horietarako gutxieneko adina dago, baina uste dute osasuntsua ez den janariak kalte handiagoa eragiten duela orain erretzeak baino. Obesitatea, diabetesa edo gaixotasun kardiobaskularrak elikadura txarrarekin lotuta daude.

Izan ere, Adelaarrek uste du janari lasterra gaur egun alkohola eta tabakoa ulertzen diren bezala ulertu behar dela, hau da, osasunerako oso kaltegarriak diren bi produktu bezala. Beraz, pertsonak oso gaztetatik kontsumitzen hastea saihestu behar da.

«Errealista al da hau? Galdera bera egiten genion geure buruari duela hogei urte, tabakoaren eta alkoholaren aurkako neurriak hartu zirenean. Eta neurri horiek oso normalizatuta daude gaur egun. Benetako arazoa da gure bizimoduaren eta gorputzaren artean desoreka dagoela», Adelaarrek azaltzen duenez.

Janari azkarra saltzen duten jatetxeek berek ez badute lan egiten beren eskaintzak hobetzeko menu osasungarriagoekin, iradokitzen da haurrei eta gazteei janari azkarra saltzea debekatzea, nahiz eta ez den zehazten Herbehereetan ezarri beharko litzatekeen gutxieneko adin legala gazteenek errotik osasungarriak ez diren elikagaiak eskuratzeko aukera murrizteko.

Patata frijiturik gabeko urtebetetze festa

Eskaintza hori mugatzea proposatzen den lehen aldia da herrialdean, erosteko gutxieneko adina ezarriz, eta proposamena Parlamentuak eta Senatuak babestutako lege potentzial batean gauzatuko balitz, Herbehereak izango lirateke haurrek, adibidez, urtebetetze festa janari azkarreko jatetxe batean egin ezin izango luketen lehen herrialdea.

Ikerketak gorputzaren zaintza ondasun komun gisa ulertzen du, baina proposamenak dagoeneko aurkakotasunen bat sortu du Herbehereetan. Rudmer Heerema VVD eskuineko talde liberaleko diputatuak ideia hau gurasoekiko «atxikimendua» lortzeko bide bezala hartzen du.

«Imajina ezazue: patata frijiturik eta kroketarik gabeko haurrentzako festa, baina Bruselako azak dituena. Ez dugu horrelakorik egingo. Noizean behin patata frijituak emango dizkiegu», adierazi zuen, proposamenari erantzunez.

Baina Adelaarrek gogoratu zuenez, kafetegietan erretzea debekatu zenean ere bazirudien hiritarrekin bat zetorrela: «Baina orain asko gustatzen zait, niri eta jende askori», adierazi zuen. Plana belaunaldi osasuntsu bat sortzeko proposamen sorta zabal baten parte da. Belaunaldi horrek txikitatik bizimodu osasuntsua mantendu behar duela uste du.

Thierry Baudet ultraeskuindarraren FVD Demokraziarako Foroa ere ez dago ados ideiarekin, eta uste du haurren osasuna gurasoen ardura dela oraindik ere, eta Gobernuak ez duela guztian esku hartu behar, jendeari bere erabakiak hartzen utzi behar diola.

CDA alderdiaren barrutik, Anne Kuik diputatuak azpimarratu du Institutu Zientifikoak bizitza osasungarriari buruzko txosten garrantzitsu bat idatzi zuela, eta obesitatea gero eta arazo handiagoa dela, haurren artean ere bai, baina onartu zuen adin minimoaren aukera urrunegi doala, eta lehenago industrian bertan jarri behar dela arreta.

Baina adituek argi dute: «Janari lasterraren industriarako jokoaren arauak aldatu egin behar dira, edo arazo berberekin jarraituko dugu», amaitu du Adelaarrek.