Brasil, emozioen ibilbidea

Brasilgo ipar-ekialdean bidaiariak paradisura eramaten dituen ibilbide mitikoetako bat dago. «Emozioen ibilbidea» toki baterako bidaia baino arimarako bidaia da; mila kilometro, bide eta pistetan barrena, parke nazionalen, munduko ondareen, hondartzen eta herri intimoen artean.

O Caminho das Emoções izeneko ibilbidea Fortaleza hirian hasten da. Ceara, Pinaí eta Maranhao estatuak zeharkatu eta, astebetez 4x4 batean ibili ostean, Sao Luis hiriraino iritsiko gara, helmugara. Orduan ohartuko gara paradisua atzean utzi dugula eta malenkoniaz gogoratuko ditugu betiko barruan geratu zaizkigun bizipen horiek. Esperientzia horietako lehenak Jericoacoara du izena. Motxileroek 1985. urtean aurkitu zuten arte arrantzaleen herrixka xumea zen. Beti gertatzen den bezala, leku hau lur agindu sekretu izatetik ametsetako leku izatera pasatu zen ‘Washington Post’-ek hango hondartza munduko hamar hondartza ederrenen artean sartu zuenean.

Bere harea liluragarrietan (Ceará estatuari Argiaren Lurra esaten diote), “jangada”-k nabarmentzen dira. Arrantza-ontzi tradizionalak dira, eta horien bela triangeluar eta koloretsuak mundu osoko windsurfer eta kitesurfer-en haize-oihalekin batera ibiltzen dira; izan ere, hemengo haizeen indarrak erakarrita horietako asko bertaratzen dira.

Tokiak, neurri batean, lurrezko pistari esker eutsi dio bere izaerari, horrek eragozten duelako jende gehiegi etortzea. Izen ahoskaezina duen herri honetan, bertakoek, beren jatetxe eta negozioekin, beso zabalik hartzen dituzte kirolariak, neo hippyak, jende “polita”, Brasilgo turismo-familia zoriontsuak… Arratsaldero, tribu horiek guztiak duna handira joaten dira eguzkia agurtzera, izozki-orgatxoek, edariek, jauzi eta oihuek lagunduta.

Hori jendearen zalaparta! Gaua iristen denean, aldiz, haizea bakarrik geratuko da, eszenatoki bihurgunetsu eta aldabera hori eraldatzen duen koreografo aparta. Hala, hurrengo egunsentira arte hondarra garbi utziko du, oinatzik gabe.

Bidaiak aurrera jarraitzeko unea da. Etapa berriaren bizitasuna handitzen doa, 4x4 ibilgailua zehaztu gabeko hareazko pisten artean aurrera doala. Horietan bidelagun ugari aurkituko dugu, lur orotako buggyetan doazen gazteak, dibertsio eta abentura bila dabiltzanak.

BAKARTASUN SENTIPENA

Bideak ur kainuek eteten dituzte, non ontzi lau txiki eta prekarioek ibilgailua kargatzen duten, pertika baten bidez beste ertzean kokatzeko, gero eta bakartasun sentsazio handiagoa sortuz. Azkenik, transbordadore batean Coreaú ibaia zeharkatuko dugu, Camocin herrira iristeko azken oztopoa gaindituz. Hemen giroa desberdina da; motxileroak ere, Lonely Planet-a duten gazteak, paseko bisitariak dira.

Bada sorpresarik ere, hala nola merkatua bisitatu eta ozeanoen hondoan bete-betean murgiltzea, Julio Verneren nobela batetik ateratakoak diruditen arrain izugarrien eta karramarroen artean... Bidaiaren une horretatik aurrera, krustazeoen tenazak obsesio bihurtuko zaizkigu. Milioika egongo dira mangladiz betetako ibaiertzetan, bereziki Parnaíba ibaiaren bokalean. Hori dugu hurrengo helmuga.

1.500 kilometroko ibilbidea egin ondoren, Parnaíbak abaniko izugarria osatzen du itsaso irekian dagoen Ameriketako delta bakarrean, eta, Mekong eta Nilo ibaienekin batera, munduko handi eta ederrenetako bat da. Hor autotik jaitsi, batel edo txalupatxo batera igo eta mangladien, kanalen eta ur-labirintoen artean nabigatzea tokatzen da. Benetako basamortuak diruditen duna miragarriz inguratuta gaude. Ia ezinezkoa da beste inor topatzea.

Emozioen ibilbidea bidaiariaren barrenean sartuz doa, gero eta gehiago, paisaian zehar Jorge Amadoren hitzak garraiatuz: “Mundua hemen bezalakoa da, ulertezina eta ustekabez betea”. (“Gabriela, cravo e canela” eleberritik).

“Maranhao, turismo ekologikoa”

Ibilbidea Maranhao estatuan sartzen da, eta errepide gainean dagoen panel handi batek eman digu ongietorria: “Maranhao, turismo ekologikoa”. Mugarik gabeko lur eremu zabal honetan aurkituko dugunaren iragarpena da. Berriz ere asfaltoa desagertzen da eta lerro amaigabean bata bestearen atzetik agertzen diren hondartzetan aurrera doa 4x4 ibilgailua.

Mareak zehazten du bidea; zenbat eta beherago egon, orduan eta lauagoa eta azkarragoa izango da ibilbidea. Tarteka, Cabureren arroka labirintoak edo zuhaitz enborrak saihesten ditu bideak; horiek, noski, Cabureren ertzean hazitakoak izango dira. Hareatza izugarri handi horretan bainulari bakoitzak kilometroak ditu bakar-bakarrik egon nahi izanez gero.

Novo River eremu babestuak eteten du kosta-lerroa. Txalupa alokatu eta hango fauna aberatsa eta ibaiertzetako asentamendu xumeetako bizitza ezagutuko dugu. Horietakoren batean lehorreratzean, beti aurkituko dugu txosna-denda txikiren bat freskagarri bat hartzeko, tximinoren bat bananaren baten truke gure kamera aurrean jartzen den bitartean.

Hainbeste argazki atera ondoren, kezka dugu ez ote ditugun beteegi kameraren eta sakelakoaren txartelak, baina bidaia gertu samar dago bukaerara iristetik, Lençois Maranhenses Parke Nazionalera heltzear gaude eta. Tontor bat eskalatzen denean bezala, emozioz betetako errusiar mendia dirudien ibilbide honen une gorena izango da.

Azkena eta ikusgarriena den duna-basamortura sartzeko atea Barreirinhas udalerria da. Preguiças ibaian barna egun luzez belaontziz bidaiatuta bakarrik irits zitekeen garaiko xarmari eusten diote biztanleek. Esan liteke gaur egun ez dela ezer aldatu; haurrek nasetatik ibaira jauzi egiten dute, ontzi distiratsu eta koloretsuak palmondoek eta junglak harturiko naturagunean gurutzatzen diren bitartean.

Ilunabarrean, ibaiertzean, gazteak futbolean eta boleibolean jolasten dira, eta hareatza horretatik bertatik itsas pasealeku bat sortzen da, non egurrezko pantanalek ur-ibilguari lekua kentzen dioten eta etxeetatik, tabernetatik eta musikatik banantzen duten. Bizimodu lasaia aurkitu dugu, giro ezin hobea Brasilgo plater nagusia afaltzeko: “moqueca”, alegia, tipula, piper, tomate, martorri, arrautza eta abarrekin egindako arrain eltzekaria.

Azken paradisua

Goizean azken paradisua dugu zain, Lençois, hots, harea oso zuriko duna-eremu neurrigabea. Dunek euri-urari eusten diote eta beren artean urmaelak sortzen dira. Ilargi-erdiak osatzen dituzten hareazko mendien segida horrek, zerutik begiratuta, eguzki distiratsuaren eta zeru urdinaren azpian aurrera doan olatu multzoa dirudi.

Ibilgailua aparkatu, oinez duna erakargarrienera gerturatu, tontorrera igo eta geure burua bertatik biraka botatzea falta zaigu; baina buruz salto egitekotan, hobe oinarrian laku bat dutenetako bat aukeratzea, hondartza balitz bezala, baina ur gezako marinelentzako bainuontzi handi baten parekoa.

Ilunabarrean, harea gorriz tindatzen da eta eguzkia airean laranja bihurtuta desagertuko da. Une horren ondoren, mundua berriz martxan jarri eta parkeko ibilgailu guztiek lasterketa bati ekiten diotela dirudi... Helburua Preguiças ibaiko transbordadorera lehenbailehen iristea da, jende pilaketak izaten baitira han.

Ez dago kezkatu beharrik. Bertakoek postuak jartzen dituzte, bisitariek txanda noiz iritsiko zain dauden bitartean oroigarriak edo arropa eros dezaten, izkira batzuk jan ditzaten edo zerbait edan, hemen ez baitago WiFirik. Dena da erraza eta sentsuala gauean ibaiaren alde honetan.

Maranhao estatuko hiriburura, Sao Luisera, iristea besterik ez da geratzen. Uharte handi batean dago eta Eltxoen Itsasartearen gaineko bi zubitatik baino ezin da bertaratu, noranzko bakoitzean bat.

Frantsesek sorturiko Brasilgo hiri bakarra da; 1612an hain zuzen. Leku historikoa Unescoren Mundu Ondarearen zerrendan dago eta arkitektura kolonialeko 3.500 eraikin baino gehiago daude.

Zalantzarik gabe, plazer handia da zutabe, mosaiko eta azulejuak dituzten etxe horien artean paseatzea, iragan distiratsu hura sentituz; baina ekidinezina da itsasoa bazter guztietatik ikustea.

Jericoacoaratik Lençois-eraino duna eta duna artean saltoka emandako ilunabarretara itzultzen gaitu gure gogoak. Emozioen Ibilbidearen parte dira horiek dagoeneko, bihotzaren barrenerainoko bidaia izan den horren parte.