Dinosauro espezie berri bat aurkitu dute Wight uhartean

Ingalaterrako hegoaldean dagoen irla aproposa da antzinako animalien fosil eta hezurdurak topatzeko, eta oraingoan ankilosauro berri baten aurkikuntzaren berri eman dute bertako ikerlariek. Hondakinak 90ko hamarkadan induskatu ziren, eta orduan hasi zuten ikerketa.

Ankilosauro espezie berri baten hondakin fosilak identifikatu dituzte Britainia Handiko Wight uhartean, 125 milioi urte dauzkana.

Ingalaterra hegoaldeko kostaldearen parean dagoen uharte txikia Europako lekurik onenetakoa da antzinako animalia horien hondakinak aurkitzeko, eta denetarik dago bertan; sauropodo belarjale itzeletatik eta espinosauro harrapari erraldoietatik hasi eta orein eta harrapari txikien antzeko belarjale txikietaraino.

Baina ankilosauroa bezalako korazadun dinosauroen hondarrak nahiko apalak izan dira, eta orain arte Polacanthus izeneko espezie bakarra ageri da.

Deskribatu berri den ankilosauroa Vectipelta barretti deitu dute, Natural History Museumeko (NHM) dinosauroetan aditua den Paul Barrett irakaslearen omenez, dinosauroen munduko aditu nagusietako bat dena. Espezie berri honen aurkikuntza ‘Journal of Systematic Paleontology’-n argitaratu da.

«90eko hamarkadaren hasieran induskatu zuten ankilosauroa, eta Dinosauroen Uharteko Museora eraman genuen, bertan hasi baikinen harekin lanean», azaldu du Stu Pondek, dinosauro berriari buruzko ikerketa zuzendu duen zientzialariak.

Ankilosauroak landarejale handiak ziren, hanka motz eta gorputz zabala zutenak. Stegosaurus motako animaliekin lotuta, hezur-armadurako plaka handiekin eta ziekin estalita zeuden, eta horrek, ziurrenik, goseak zeuden harrapariengandik defendatzen lagundu zien.

125 milioi urteko «Europan»

Ankilosauro berria Behe Kretazeoan kokatzen dute, duela 125 milioi urte inguru. Une hartan, Europa ez zen lur masa bakar bat, baizik eta uharte sail bat, itsaso subtopiko batean sakabanatua. Uharte horietako batek Ingalaterrako hegoaldea eta Wight uhartea hartuko zituen. Klima gaur egungo Mediterraneoaren antzekoa izango zen, uhartea konifero eta iratze baso hezez estalita baitzegoen.

Baso horietan animalia ugari biziko ziren, intsektu txikienetik dinosauro handieneraino. Ur zonaldeak igelen, arrainen, dortoken eta krokodiloen etxea ziren, eta musker eta ugaztun txikiak, berriz, ibaiertzetan zehar bizi ziren. Pterosauroak errezelaren inguruan jirabiraka ibiliko ziren, dinosauro teropodo harrapari handiak beren harrapakinak enborren artean zelatatzen zituzten bitartean.

«Wight uhartea ibai sistema batek zeharkatzen duen lautada alubial baten zati bat zen», azaldu du Stuk. «Urruti, iparralderantz, Kornualles dagoen inguruan, mendikate bat zegoen guzti hau elikatzen zuena. Alubioi lautada noizbehinkako baso suteen eta hondamen uholde handien mende egon zen», azaldu zuen.

Horrek esan nahi zuen aldian-aldian ur bolumen handiak sortzen zirela paisaian zehar, landaredi masak eta putzuetan edaten ari ziren animaliak suntsitzen zituela. Materia organikoko hondakin horien gero sedimentuekin estali ziren eta 140 milioi urte baino gehiagoz zigilatu ziren.

«Denboraren kapsula» zahar horietako batetik atera ziren Vectipeltaren hondakinak. Wight uharteko lehen ankilosauro ezaguna ez bada ere, ikertzaileek espezie berri bat dela uste izateko bezain desberdina da.

Susie Maidment doktorea, dinosauroen ikertzailea eta dinosauro korazatuetan eta bere bilakaeran aditua, izan da espezie berri honen deskribapenaren egile nagusia: «Egia esan, Polacanthusen oso bestelakoa da. Lepoan eta bizkarreko ornoetan desberdinak diren ezaugarriak ditu, eta, era berean, hortz formako eta okertutako palak ditu, dauzkagun Polacanthuseko materialean ikusten ez ditugunak», azaldu du.