«Hegan ikusten duzunean hain eder sentitzen den hegaztia da...», dio Almorzaderoko parkeko biztanle Diana Bautistak, Cerrito udalerrian, Kolonbia ipar-ekialdean. Kondor talde bat txekor bat larrutzen ari da 4.200 metroko altueran.

Baina kondorra ez da beti begi onez ikusi eskualdean. Duela urte batzuk, biztanleek pozoiak eta tiroak erabiltzen zituzten beren ardi, ahuntz eta abereentzat mehatxutzat jotako animalia bat hiltzeko. Gaur egun, ordea, nekazariek badakite garrantzitsua dela munduko hegazti handienetakoa kontserbatzea, batez ere galtzeko arriskuan dagoelako. «Kondorrari buruz kontatzen diren guztiak ez sinetsi eta ez gezurrik asmatu», eskatu du Bautistak, ganaduaren aurkako erasoei buruzko zurrumurruak aipatuz.

Hogei bat familiak beste aukera bat aurkitu zuten aspaldiko gatazkari aurre egiteko: animalia hauskorrak babesteko estekak eta plataformak eraikitzen dituzte mendian, eta kondorrak behi-fetuekin, ahuntz gaixoekin eta bestelako sarraskiekin elikatzen dituzte.

Herriko horma-irudietan

Lepoko zuriko hegaztia, hiru metroko luzera hartzen duena, mendien gainean planeatzen du eta herriko horma-irudietako protagonista da.

Kondorrak 10 urterekin lortzen du sexu-heldutasuna, eta bi edo hiru urtetik behin kume bakarra ematen du. Hori babestea funtsezkoa da parkeen oreka lortzeko; izan ere, hildako animaliak jaten dituena da, lurrak garbitzen dituena, eta, gainera, iturri hidrikoen kutsadura saihesten duena.

Binokularrak eskuan, Grimaldosek kondorra beste hegazti harraparietatik bereizten irakasten die bisitariei.

Andeetako Erregea eta abeltzainak adiskidetzeko, mortuko 19 familiaz osatutako talde batek Asociación Campesina Coexistiendo con el Condor (ACAMCO) elkartea sortu zuen 2019an. Ekosistemaren onura ekonomikoak «ezagutzeko eta babesteko» ekimena da, elkarteko Andrea Flórezek dioenez, kondorrak «jende asko erakartzen duelako».

Aldi berean, Jaime Duque fundazioak animalia ahulak edo gaixoak erosten dizkie abeltzainei, kondorrari emateko eta, horrela, animalien jateko ohiturak aztertzeko.