Omanen 4.300 urteko kobrezko lingoteak induskatu dituzte

Irini Biezeveldek eta Jonas Kluge Frankfurteko Gotehe Unibertsitateko doktorego-lankide ikertzaileak landa-ikerketa egin zuten sei astez, Omango Ondare eta Turismo Ministerioaren ikuskaritzapean, Sharqiyah del Norteko gobernazioan.

Ibra hiritik gertu, beraientzat ikusgai zeuden eraikinak dokumentatu zituzten, eta gero probatzeko putzuak egin zituzten lurrean. Bere helburua kokalekuak han aurkitutako ikatzetatik datatzea zen. Orduan agertu zen zerbait berde: kobre zati bat, kanpotik korritua, kono borobil formako hiru lingote indibidualez osatua.

«Horrelako aurkikuntza bat oso arraroa da», dio ohar batean Stephanie Döpper doktoregai bien gainbegirale akademikoak. Antza denez, bizilagunek 1,7 kilogramo pisatzen duen aurkikuntza utzi zuten, errore baten ondorioz, kokalekua utzi zutenean, arrazoia edozein izanda ere.

Biezeveldek eta Klugek identifikatutako asentamendua Brontze Goiztiarraren Arokoa da (K.a. 2600-2000). Garai horretan, gaur egungo Omanen lurraldea kobre-ekoizle garrantzitsuenetako bat izan zen Mesopotamia zaharrerako egungo Iraken, baita Indoren kultura ere, gaur egun Pakistan eta India direnetan. Hemen bakarrik kobrezko minerala eskala handiagoan ekoiztu zen.

Lingoteetan urtua, kobrea gutiziatutako produktua zen, batez ere Mesopotamiako testu kuneiformeek dokumentatzen duten bezala. Kobrezko lingoteak, normalean, erremintak eta bestelako objektuak egiteko prozesatzen zirenez, oso gutxitan ateratzen ziren lurpetik indusketa arkeologikoetan. Are harrigarriagoa izan zen Brontze Goiztiarraren Aroko kokalekuan horrelako lingote batzuk aurkitu izana.

Kobrezko lingoteek garai hartako forma lau-konbexu tipikoa dute, urtutako kobrea buztinezko arrago txikietan isuriz sortzen zena. Kobrezko lingoteen aurkikuntzaren bidez, Omanek Brontze Goiztiarraren Aroan eskualdeen arteko harreman komertzialetan izan zuen paperaz gehiago ikas daiteke, baita une horretan ezagunak ziren metalak prozesatzeko teknologiez ere.

Kobrea urtzeak material erregai asko eskatzen du, eta hori erronka handia izan da Oman bezalako eskualde lehor eta landaredi gutxirekin. Brontze Goiztiarraren Aroko pertsonek nola erabiltzen zituzten beren baliabide mugatuak eta, ahal izanez gero, modu jasangarrian erabiltzea, proiektuaren ondorengo ikasturtean erantzungo diren galderak dira.

«Engobe beltza duten potoen» zeramikazko zenbait zatik, Indoko kulturaren biltegiratze-ontzi handiek, han ere aurkitu zirenek, agerian utzi dute aurkitu berri den herrixka Indiako azpikontinentearekin harreman estuan zegoela. Dirudienez, Omango erdialdean kokagune txiki eta landatar bat ere eskualdeen arteko merkataritza eta ondasunen truke sistema baten parte zen.