Jon Vallejok eta Nina Gravilek kontinentearteko hiru zeharkaldi handi egin dituzte ‘Sabino’-rekin. 1996ko Toyota Land Cruiser pick-up bat da, modulu habitagarri bezala egokitu dutena familian abentura handi bat egin ahal izateko. Lehenengo bi bidaiak Bianka alabarekin egin zituzten. Zortzi urte zituen 2014an Gernikatik abiatu zirenean. 14 hilabetez Asiako hego-ekialderaino gidatu zuten, Indian ‘Sabino’ ontziratu eta, ondoren, Turkiara itzultzeko bideari ekin zioten.

Hurrengo bi urteetan dirua aurrezteko lan egin ondoren, 2017an bideari berrekin zioten. Hiru urtez ibili ziren. Mongoliara iritsi eta, itzulerako bidean, Marokoraino joan ziren Afrika kontinentea zeharkatzeko, lehenik mendebaldeko kostaldea inguratuz eta, ondoren, ekialdekoa Egiptoraino. Handik Itsaso Gorrira joan ziren eta Saudi Arabian sartu, 2019. urtearen amaieran. Atzerritarrentzat itxita zegoen herrialdean sartu ziren lehen turistak izan ziren, beraiei zabaldu zizkiotelako ateak lehen aldiz. Oman eta Arabiar Emirerri Batuak igaro ondoren, Iranera joan ziren ferryan. Han harrapatu zituen covid pandemiak. Urte eta erdiz egon behar izan zuten.

Biankak, ordurako nerabezaroan sartuta, bideko ustekabeak eta ezbeharrak jasan eta 24 orduak gurasoekin partekatu behar izan zituen. Bizimodu zorrotza izan zuen, erosotasunik gabea.

Hirugarren bidaiara ez zen Bianka joan, Saint Louisera (Missouri, Ameriketako Estatu Batuak) joan zelako ikastera. Jon eta Nina 2021eko azaroan abiatu ziren Gernikatik, eta zortzi hilabete eman zituzten errepidean, zenbait herrialde bisitatzen: Iran, Irak, Kuwait, Saudi Arabia, Qatar eta Bahrain, besteak beste.

Nola erabaki zenuten 8 urteko neskato batekin familia nomada bihurtzea?

Jon- Munduari bira ematea zen nire ilusioa. Ez nituen emaztea eta alaba behartu nahi nirekin joan zitezen. Egun batean, Land Cruiser bat erosi nuen eta orduantxe konturatu ziren banindoala. Ninak esan zidan: «Urtebete joan zaitezke, baina kanpoan egun bat gehiago ematen baduzu, ez gaituzu hemen aurkituko». Azkenean, erabakia partekatua izan zen eta hirurok abiatu ginen.

Nina- Nire kezka neskatoaren eskolatzea zen. Informazio bila hasi nintzen eta CIDEAD (Urrutiko irakaskuntza arautuen zentro integratua) aurkitu nuen, Espainiako Gobernuaren online ikastaroa. Egoitza finkorik ez duten ikasleentzat da: zirku batean bizi diren ikasleentzat, diplomazialarien seme-alabentzat edo, gure kasuan bezala, mugitzen dabilen jendearentzat. Ikasleek egin beharreko lanak bidali eta hurbilen dagoen enbaxadan egiten dituzte azterketak. Horrela, Biankak ez zuen ikasturterik galdu.

Zer moduz portatu da Sabino?

Jon- Lur orotako ibilgailu zaharra da, oso gogorra, herrialde guztietan ezagutzen dute, erraz konpon daiteke. Traktore bat bezalakoa da. Aldapa bat igotzen ari zarenean, pertsona batek korrika pasa zaitzake, baina inoiz ez gaitu botata utzi.

Nina- 200.000 kilometro baino gehiago daramatzagu elkarrekin eta ez da inoiz gelditu, ez digu arazorik eman.

Nola babesten zineten gauetan?

Nina- Bianka eta biok oso beldurtiak gara. Horregatik aparkatu behar izaten genuen etxebizitza polizia-estazio edo ospitale baten ondoan, beti jendea bizi zen lekuetan.

Jon- Seguruagoa izateaz gain, alde positibotzat du bertakoak gure presentziaz harritzen direla. Iranen, adibidez, espazio-ontzi bat bagina bezala begiratzen gintuzten. Euren etxeetara pasatzera gonbidatzen gintuzten eta, era horretan, jende asko ezagutzen duzu.

Zer jarrera hartzen zenuten zuen ibilgailuarekin hainbeste muga igarotzean?

Jon- Apur bat “masoka” naiz mugekin; mundu guztiak gorroto du muga horiek pasatzea, bereziki Afrikakoak, baina niretzat erronkak dira, gustura hartzen ditudanak. Askotan iruzur egin nahi dizute edozein aitzakia erabiliz. Erlaxatu egin behar zara eta denbora pasatzen utzi. Geure burua ez erosteko politika daukagu. Mugetan ez dugu inoiz ezer ordaindu. Pazientzia, aulkiak atera eta ordu asko izan dira eserita. Konturatzen direnean ez dutela sosik aterako, aspertu egiten dira eta bideari jarraitzen uzten digute.

Nola hartzen dituzte Saudi Arabian lurretik iristen diren turistak?

Jon- Zorte handia izan genuen turismora irekitzea erabaki zutelako guk Afrikako ibilbidea amaitu aurretik. Lehenengoetakoak izan ginen. Arraroak ginen haientzat. Muga pasatzerakoan, ez zuten ez dolarrik, ez eurorik onartzen, moneta nazionala bakarrik, riyala. Une hartan ez genuenez, asegurua saldu zigunak eskua poltsikoan sartu eta berak ordaindu zuen, «Welcome to Arabia» esanez.

Nina- Erregeak bezala zaindu gintuzten. Ferryan ganbara oparitu ziguten.

«Sabino»-rekin egindako azken bidaian Saudi Arabiara itzuli zarete. Hain eskuzabalak eta abegitsuak izaten jarraitzen al dute?

Jon- Milioidun asko dago. Behin, gaztelu bat zuen herri bat bisitatzera joan ginen, eta bidean bateriarik gabe geratu zen luxuzko lur orotako ibilgailu bat aurkitu genuen. Laguntza eskatu ziguten arrankatzeko. Pintzak atera eta martxan jarri zen berriro. Eskerrak emateko, gamelu lasterketa batera eraman gintuzten. Munduko onenek hartzen zuten parte, tartean gure anfitrioi Salem-enak.

Nina- Nik esan nion: «Ez kezkatu, Salem, irabaziko duzu eta». Zazpigarren postuan geratzea espero zuen, baina hirugarren iritsi zen. Zortea ekarri zion sorgin bat banintz bezala begiratu ninduen. Trofeo banaketako gala-afarira gonbidatu gintuzten. 300 lagun inguru ginen, bakoitza bere zerbitzari pertsonalarekin.

Lasterketa-gameluak oso preziatuak izango dira...

Jon- Begira nola zaintzen dituzten! Salem Qatarren bizi da, lasterketa egin zen tokitik 2.000 kilometrora. Eta bere gamelurik onena kamioi batean eraman zuen beste birekin batera, bidelagun bezala, estresatu ez zedin. Hilabete batzuk lehenago Saudi Arabiako etxalde bat erosi zuen belar freskoa bazka zezan.

Zein muturreko tokitan gidatu duzue?

Jon- Afrikak asko ditu. Adibidez, Nigerian, Boko Haramekin izandako gatazka armatu baten ondorioz, mendietara desbideratu gintuzten. Leku ederra zen, baina pistek izugarrizko zuloak zituzten.. Behin eta berriz galdetzen nion neure buruari: «Zer egiten dugu hemen?» Errusian, berriz, Baikal aintziraraino igo eta Siberiatik jarraitu genuen. Eta Mongolian egon ginen lehen aldian mendebaldetik sartu eta mila kilometro egin genituen, gehienak pistetatik. Ondorengo bidaietan ikusi dugu tarte asko asfaltatuta daudela egun.

«Zalantzarik gabe, abegikortasun handiagoa topatu dugu arrisku edo segurtasunik eza baino. Kontu handia izan dugu beti»

Nina- Zalantzarik gabe, abegikortasun handiagoa topatu dugu arrisku edo segurtasunik eza baino. Kontu handia izan dugu beti. Etiopian izan zen salbuespen bat. Dena oso lasai zegoen, bat-batean errebolta handi bat hasi zen arte. Enbaxadak herrialdetik ateratzen lagundu zigun. Beldurra pasatu dugun aldi bakarra izan da eta ez dugu inoiz lapurreta saiakerarik izan.

Zer iritzi du Biankak familian bizi izan dituen abenturei buruz?

Jon- Orain 18 urte ditu. Lagunek esaten diotenean inbidia diotela asko bidaiatu izanagatik, berak erantzuten die ez dela hain polita eguneko 24 orduetan zure gurasoekin batera ibilgailu batean sartuta egotea. Uste dugu hemendik urte batzuetara beste modu batera pentsatuko duela. Orain ez da ‘Sabino’-n ibiltzen, inondik ere.

Zuentzat, zer da errepidean bizitzea?

Jon- Ni zoriontsua naiz gure lur orotako ibilgailuan nekeak jasaten. Kanpoan lo egin izan dugu 20 gradu baino gutxiagorekin eta, Indian, ia 50 gradurekin, baina, esaten den bezala, gustuko lekuan aldaparik ez. Bizimodu bikaina da.

Nina- Beti pentsatu izan dugu “camper” bizimodua ez dela edonorentzat, erosotasun batzuk baztertu egin behar dituzulako. Guk egiaztatu dugu gure bizimodua dela, eta oso erraza egiten zaigu. Izan ere, lehen bidaiatik itzuli ginenean, gure etxea handiegia egiten zitzaigun eta gauza asko saldu egin genituen ez genuelako hainbeste behar. Hain gutxirekin bizitzera ohitu gara, non jende eta paisaiekin aberastu nahi dugun, ez ondasun materialekin.

Zer moduz dago ‘Sabino’?

Jon- Etxean dago, geldirik dago, aspertuta, berriro noiz aterako zain. Agian kontinente amerikar osoa zeharkatzeko.