Sexua zahartzaroan, tabua gainditzeko garaia iritsi da

Sexualitatea bizitza osoan zehar mantentzen dugun zerbait bada ere, badirudi nerabe, gazte eta helduen kontua besterik ez dela, haurrak eta adinekoak kanpoan utziz. Haurrak euren gorputza aztertzen hasten direla onartzen dugu, eta zahartzaroan zer?

Sexua eta zahartzaroa uztarrezinak diren bi kontzeptu direla dirudi, gizarteak estali eta isilarazten duen zerbait, naturala den arren tabu modukoa bilakatu dena. Ez da gehiegi hitz egiten gai honetaz, eta horregatik, Bartzelonako Unibertsitateak ikerketa egin nahi izan du horri buruz. Pauso bat harago joz, adinekoen egoitzetan bizi diren pertsonen jarrera aztertu dute, baita haiek zaintzen dituzten profesionalena ere. Izan ere, egoitzetan bizi diren pertsona asko mendekotasun egoeran daudenez, batzuetan ez dira errespetatzen hartzen dituzten erabakiak. Aipatuko dugun ikerketan Estatu espainoleko 13 erkidegotako 153 zentrotako 2.229 profesionalek hartu dute parte, eta adinekoek sexualitatea ahalik eta askatasun handienarekin bizi ahal izan dezaten gaia normalizatzea eta zabaltzea du xede.

Ikertzaileek lortu dituzten emaitzen arabera, adierazpen sexualak biltzen dituzten egoerak ohikoak dira egoitzetan, batzuk besteak baino anitzagoak. Musuak eta laztanak, zein gizonezkoen masturbazioa askotan gertatzen diren bitartean (%21,67), gay eta lesbianen arteko harremanak ez dira hain ohikoak (%2,77 eta %2,16). Arruntagoak dira langileei egindako ukituak (%12,38) edota exhibizionismoa (%13,53).

Langileek horrelako egoerekin topo egiten dutenean nola jokatzen duten azaldu zuten. Ohikoena jarrera sexualak mugatzea bada ere, jokabide egokia zein litzatekeen galdetzen zaienean irizten diote egokiagoa dela babesa eskaintzea eta toleranteak izatea. Hau da, profesionalek badakite zer egin behar duten, baina euren lanpostuetan ez dute ikusten bide onetik jotzen denik. Desberdintasun hau ikusten da, batez ere, desegokiak diren jarrerak sumatzen dituztenean (exhibizionismoa, ukituak), bestearen azalean jartzea ez delako hain erraza.

Profesionalek ezartzen dituzten mugak are handiagoak dira dementzia tartean dagoenean, batez ere bikote batean bietako batek besterik ez duenean gaitz hori, biek dutenean baino; baimendu gabeko harremanak bezala ikusten dituzte zenbaitetan.

Adineko pertsonen eskubideak babesteko zenbait neurri hartzen badira ere, ikertzaileek uste dute hobetzeko asko dagoela. Adibidez, egoitzen %76k aniztasun sexuala onartzen badu ere, %22k soilik onartzen diete euren logeletan harreman sexualak izateko eskubidea.

Amaitzeko, ikertzaileek gogoeta bat proposatu nahi dute aurrerantzean zentroetan adinekoen sexualitatearen gaia hobeto kudeatu dezaten. Eskubide sexualak onartzea eta beraien erabakiak errespetatzea gomendatzen diete, pertsonak babestuz, behar duten askatasuna emanez, euren ongizatea osoa izan dadin.