Agortutako eredua

Joan den urtarrilaren 16an, bederatzi eguneko grebaren eta urtarrilerako eta otsailerako beste hamar greba deitu ondoren, akordiorik gabe amaitu zen EAEko gizarte-ekimeneko zentroen negoziazio-mahaia. Egun horretan bertan, eta gatazka sozialik gabe, aurreakordio bat sinatu zen EAEko Partaide ikastolekin, Kristau Eskolak eta AICE-IZEAk lan-hitzarmen berrirako proposatutako soldaten antzeko terminoetan. Bi mahaietan 2027ra arteko ordainsariei buruzko planteamendu bat egiten zen. Planteamendu horrek zuzenean lotzen zituen enpresa pribatu horietako langileen soldatak finantzaketa publikoarekin, eta hitzarmenak sinatu zituzten patronalak erantzukizun guztietatik askatzen zituen.

Gure hezkuntza-sistemari ez dio mesederik egiten itunpeko hezkuntza pribatuko hitzarmenak borroka sindikal luzeen ondoren bakarrik iristeak, baina langileentzat ere ez da onargarria soldata-negoziaziorako eskubidea galtzea, Hezkuntza Sailak ontzat ematen duenaren mende. Orduan, zein da irtenbidea? Borroka sindikalaren helburuak egiturazko aldaketarekin joan behar du lagunduta, baina goazen zatika:

Lehenik, frogatuta dago hitzarmenak berritzeko borroka sindikalaren ereduak eboluzionatu egin behar duela. Alde batetik, diru publikoaren eta hori jasotzen duten enpresen gaineko kontrol instituzionalaren mekanismorik ezak, eta, bestetik, hezkuntzako patronalen merkataritza-logika aseezinak, sektoreko langileak greba-dinamika zikliko, etengabe eta nekagarri batera bultzatzen dituzte, prekaritatea saihestu nahi badute. Hala erakusten dute 29 greba egunek 2019an hitzarmen bat ixteko, 10 urte lehenago iraungi zena, eta beste 14 egunek, 2023tik 2024ra bitartean (oraingoz), hurrengo hitzarmenaren negoziazioa behartzeko.

Bigarrenik, argi dago EAJren eta LABen arteko Arantzazuko akordiotik jasotako formulak, orain Partaide Ikastolak eta Kristau Eskolak eta AICE-IZEAk patronalek proposatutakoak, urratu egiten duela langileek negoziazio kolektiboan beren soldata-baldintzak hitzartzeko edo ez hitzartzeko duten eskubide legitimoa, eta, aldi berean, kontratugilea betebehar horretatik salbuestea dakarrela. Langileen soldata-baldintzak horrela definituko dituzte hirugarrenek, eta ez dute etorkizunerako bermerik izango, ez ziurtasunik, ez negoziatzeko tarterik. Bitxia bada ere, patronalek soldatak finantziazio publikoarekin lotu nahi badituzte ere, uko egiten diote itunpeko sare pribatuko langileen eta sare publikoko langileen lan-baldintzak berdintzeari.

Horrenbestez, titulartasun pribatuko zentroek finantzaketa-bide publikoez gain beste bideez elikatzen jarraitzen duten bitartean (kuotak debekatuta daude 1987az geroztik, eta kobratzen jarraitzen dituzte), patronalei beren langileen baldintza duinak berma ditzatela eskatzea baino besterik ez dago. Hezkuntza-itunen sistema alde batera utziko duen prozesu bati ekitea da aukera bakarra. Hain zuzen ere, publifikatu egin beharko lirateke, eta Hezkuntza Sailak aurrerapauso bat eman beharko luke kontratazioari dagokionez.

Gauzak horrela, EAEko gizarte-ekimeneko ikastetxeen hitzarmen berria ahalbidetuko duen akordioa lortu ondoren, beharrezkoa da sindikatuen helburuan esparrua aldatzea, hau da, paradigma-aldaketa bat ematea, itunpeko hezkuntza pribatuko hitzarmen kolektiboak hobetzeko borroka-esparrutik euskal hezkuntza sistemaren publifikaziorako prozesu bat ezartzeko eta garatzeko borroka-esparrura jauzi egiteko, itunpeko sektore pribatuko langileen babesa bermatuko duena.