Hiru atal berrirekin, Ganbila euskarazko antzerkigintzaren datu-base zabalena da

Antzerkigileei, konpainiei eta estreinaldiei eskainitako atal bana estreinatzearekin batera, euskarazko antzerkigintzaren datu-base zabalena bilakatu da Ganbila ataria. EHAZE eta Susak sustatutako proiektu honek euskarazko antzerkigintza goratu eta ikerketarako bidea ireki nahi du, aldi berean.

Euskarazko antzerkigintzak badu zer ospatua. Susa argitaletxeak eta EHAZE antzerkizaleen elkarteak elkarlanean sortutako Ganbila proiektuak dimentsio berria izango du hemendik aurrera, ganbila.eus webgunean txertatu dituzten hiru atal berriei esker: antzerkigileen zubitegia, antzerki konpainien zubitegia eta estreinaldien zerrenda atalak batuta, euskarazko antzerkigintzaren datu-base handiena bilakatu da.

Ganbila liburu bilduma 2019an sortu zuten, euskarazko antzerki obrak idatziz argitaratzeko, eta hiru urte geroago, 2022an, ganbila.eus eratu zuten, euskarazko antzerkigintzaren inguruko dokumentazio lan ahalik osoena biltzeko bokazioz.

Atal berrien aurkezpenean EHAZEko ordezkari Maite Aizpuruak nabarmendu zuenez, Ganbila bildumaren aterpean 23 liburuk argia ikusi dute eta webguneak, aldiz, 167 antzerki obra, 1.054 artikulu (kritikak, kronikak, elkarrizketak eta erreportajeak), 43 antzezlan oso, 87 teaser eta trailer eta 4 antzezlan zati biltzen ditu momentuz. Horiei orain batu zaizkien hiru atal berriekin, bestelako dimentsio bat hartu du proiektuak.

Oier Guillan EHAZE eta Susako kideak eman zituen azalpenak. ‘‘Estreinaldiak’’ atalak euskaraz estreinatu diren antzezlanen zerrenda eskaintzen du, «eta ideia da denborarekin gero eta atzerago egitea, historikoa osatzearren. Hau orain arte egin gabeko lan bat zen», balioa eman zion, ariketarekin sortzen den datu-basea eta bertatik atera daitekeen ikerketarako materiala goratuz.

Bigarren atala, ‘‘Egileak’’, egileen zubitegi bat da: hau da, egileen bilatzaile bat, non alfabetikoki ordenatuta autore bakoitzak parte hartu duen antzezlanak eta horietan izan duen lana zerrendatzen diren. Parte hartu duen antzezlan horiei buruz argitaratu diren elkarrizketa, erreportaje, kritika eta kronikak ere klik bakarrean bistaratu daitezke. «Zubi lan handia da, azken 30 urteotako estreinaldiak azaltzen baitira; hor dauden antzezlan guztietako fitxak erregistratuta daude, eta izen guztiak estekatuta. Honenbestez, eskaintzen den datuen zabalera, irudikatuko duzuenez, handia da», esan zuen Guillanek.

Hirugarren nobedadea ‘‘Konpainiak’’ atala da. Antzezleekin egin bezala, konpainien direktorioa da, sortu dituzten edo parte hartu duten antzezlanen zerrendarekin eta horien gainean argitaratu diren artikuluetarako loturekin.

BEGIRADA BERRIA

Euskarazko antzerkigintzaren sektoreak teatro dokumentazio zentro baten beharra urte luzez aldarrikatu duela gogora ekarri zuen Guillanek, «orain arte lortu ez dena eta, kasu honetan, modu digitalean behintzat egiten hasi garena». «Proiektu honen helburua izango litzateke euskarazko teatrogintzaren inguruko datu-base ahalik zehatzena eta osoena eskaintzea eta tresna hori jendearen esku uztea, ikertzaileen, kazetarien, programatzaileen, kultur eragileen, antzerkigileen eta nahi edo behar duen ororen esku», laburbildu zuen Guillanek.

Dokumentazio hau, iragana artxibatzeko ekintzaz gainera, orainean eragiteko eta etorkizunera proiektatzeko modu bat ere badela adierazi zuen. Orain arte euskarazko antzerkigintza «sakabanatuta» egon dela aipatu zuen, horrek euren lana ezagutzera eman eta programatuak izateko «zailtasun handiak» ekarri dizkiela gogoratuz: «Gezurra badirudi ere, euskarazko antzerkigintzaren parte handi bat ezezaguna da Euskal Herriko kultur eragile eta programatzaile askorentzat. Ondorioz, sarritan aurreiritziak nagusitzen dira. Premiazkoa da euskarazko antzerkigintzari buruzko begirada aldatzea».

Donostian DFeria antzerkigintzaren azoka ospatzen ari delarik aurkeztu dituzte ganbila.eus webguneko atal berriak. Guillanek erreferentzia egin zion euskal konpainientzat garrantzitsua den erakusleiho horri. «Euskal Herriko merkatu ezagunenetakoa den honetan euskara ia desagertuta dago. Lan bikaina egiten dute bertako arduradunek eta gure aitortza egiten diegu, baina gure sektorean maiz galdetzen dugun zerbait da: aparteko antolakuntza batekin nola da posible euskara aparte egotea horrelako jaialdi edo merkatu batean?».

Ganbila euskarazko antzerkigintzaren gaineko begirada aldatzeko tresna bezala ikusten du Guillanek: «Begirada aldatzekoa, antzerkia sozialki irakurtzeko dugun moduan eta kultur politikak kudeatzeko dugun moduan».