Migrazio politikaren muina da asilo eskubidea

Gaur Errefuxiatuen Nazioarteko Eguna ospatuko da mundu osoan. Zehar Errefuxiatuekin elkarteak urteko txostena aurkezteko aukera aprobetxatu zuen ospakizuna. Nabarmentzekoa da 2023an 8.324 pertsonek asiloa eskatu zutela Hego Euskal Herrian, eta aurtengo lehen bost hilabeteetan jadanik 3.850 pertsonek eskaera egin dutela, iaz aurkeztutakoen %46k. Azpimarratzekoa da, halaber, eskaeren artean %12k baino ez dutela aldeko ebazpena Estatu espainolean; Europar Batasunean, aldiz, batez bestekoa %42 ingurukoa da. Aldea handia da, eta bultzada politikoa dagoela agerian gelditu da.

Kontua da, gainera, errefuxiatuen fluxuak ez duela etenik. Munduan 120 milioi pertsona desplazatu zenbatu dituzte nazioarteko erakundeek. Marka berri bat ezarri da enkistatutako gatazken ondorioz, hala nola Ukraina, Siria, Afganistan edo Sudangoak, eta larrialdi humanitarioen ondorioz, hala nola Gazako genozidioa. Nazioarteko harremanetan indarra gero eta gehiago erabiltzeak ezegonkortasun politikoa sortzen du etengabe, eta horrek jendea ihes egitera bultzatzen du. Indarkeriaren eta bidegabekeriaren testuinguru horretan, Europako Batasunak Migrazioari eta Asiloari buruzko Europako Ituna onartu berri du, eta, Zeharrek uste duenez, «ondorio suntsitzaileak» izango ditu pertsonen asilo eskubidearentzat, bizitzarentzat eta giza eskubideentzat. Itunak, funtsean, pertsonak iristea eragotzi nahi du, eta iristen badira, ahalik azkarren kanporatzea. Horrela, asilo eskubidea edukiz husteaz gain, legezko bideak eta bide seguruak ezartzeari buruzko edozein kezka baztertzen da. Ildo horretan, oso adierazgarria izan zen Waki Tchanile togoar errefuxiatuaren testigantza, zortzi urte behar izan baitzituen Euskal Herrira iristeko. Tratu txarrez eta arrazakeriaz betetako bidaia bat deskribatu zuen, emakumeen kasuan biderkatu egiten dena.

Gero eta ezegonkorragoa den mundu honetan, errefuxiatuen auziak gero eta pisu handiagoa izango du. Egoera kudeatzeko ezinbestekoa da migrazio politikak humanizatzea, eta horrek esan nahi du giza eskubideak lehenetsi behar direla, eta, horien artean, asilo eskubidea.