Presoen etxeratzea, bakea eta bizikidetza eraikitzeko

Euskal presoak kalera ateratzen ari dira, horietako asko kondena luzeak bete ondoren. Beste batzuk, espetxe-legeria aplikatuta: hirugarren gradua lortuta, baimenak emanda edo baldintzapeko askatasuna lortuta. Trantsizio hori ez da erraza, eta bizitza berrira egokitzeko beharrak asko dira. Preso ohi bakoitzaren inguruabarra ere desberdina da. Oro har, horiek guztiek administrazio-izapideak egin behar dituzte, lana eta etxebizitza aurkitu, osasun-laguntza jaso eta abar. Behar horiek bermatzeko, Harrera sortu zen 2012an. Elkarteak herritarren elkartasuna jasotzen du eta preso ohien beharrak asetzera bideratzen du. Bazkideen dohaintzekin finantzatzen da eta, boluntarioen laguntzari esker, kartzela atzean utzi duten edo gradu-progresioaren ondorioz espetxetik irteten hasten diren pertsonen gabeziarik premiazkoenak betetzen dituzte.

GARAk gaur argitaratu duen elkarrizketan, elkarteko bozeramaileek oso garrantzitsua den eta maiz oharkabean pasatzen den gai bati buruz ohartarazi dute. Nazio Batuen Erakundeak prozesu sozial eta ekonomiko gisa definitzen dute presoen birgizarteratzea. Hala ere, administrazio publikoak ez dio ia jaramonik egiten alderdi horri. Gizarteratzeari buruzko erretorika gorabehera, espetxe-administrazioak zigorrari begira jarraitzen du eta ia ez dago kartzelatik ateratzen diren pertsonentzako laguntza- eta enplegu-politikarik. Euskal Autonomia Erkidegoan 2021eko urriaren 1etik transferituta dago espetxeen eskumena, eta ordutik euskal administrazioak arlo horretan egindako aurrerapenak eskasak izan dira. Horregatik dira hain garrantzitsuak familia-sareak eta elkartasun-elkarteak, presoek beren bizitza ahalik eta era egokienean berrantolatu ahal izan dezaten.

Harrerako arduradunek ondo adierazi dutenez, presoen itzulera herri oso baten erantzukizuna da, prozesu hori bakea eta bizikidetza eraikitzeko lanean parte garrantzitsua baita. Alde horretatik, balio handia du jendearen inplikazioak, baina baita enpresenak ere. Espetxe-administrazioarentzat, ordea, presoak etxeratzeak funtsezko lekua izan beharko luke bere helburuen artean.