Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU), Arabako Campuseko Farmazia Fakultateko Nanobiocel taldearen bitartez, animaliak erabili gabe medikamentuak garatzeko probak egiteko Europako ikerketa-proiektu batean parte hartzen ari da.

Proiektuak farmako, sendagai, kosmetiko eta konposatu kimiko berriak garatzeko eta probatzeko modua «irauli» nahi du, jakinarazi dute unibertsitateko iturriek.

‘Unlooc’ izena du programak, eta animaliekin egiten diren saiakuntzekin lotutako mugak eta arazo etikoak gainditzea du helburu, ikerketa biomedikorako eredu «aurreratu, zehatz eta eraginkorrak» sortuz.

Proiektua 2024ko maiatzean hasi zen, Jena hirian (Alemania), eta hiru urteren buruan garatuko da. Europako hamar herrialdetako 51 erakundek parte hartuko dute, eta horietan parte hartzen duten unibertsitateetako eta ikerketa zentro independenteetako enpresak eta ikerketa taldeak daude. Proiektuaren aurrekontua, guztira, 68 milioi eurokoa da.

Gaur egun, animalia-modeloek giltzarri izaten jarraitzen dute saiakuntza aurreklinikoetan, farmako berrien eraginkortasuna eta segurtasuna zehazteko. Hala ere, eredu horiek hainbat eragozpen dituztela azaldu dute.

Sufrimendua eta eragozpenak

Arazo nagusietako bat da gizakientzat gutxi aurresaten duten saiakuntzak direla; izan ere, animaliengan egindako saiakuntzen emaitzek, bereziki karraskarienean, ez dituzte beti zehaztasunez aurreikusten pertsonengan izango dituzten ondorioak. Horrek azaltzen du sendagaien %90ek saiakuntza klinikoetan porrot egitea, gogoratu dute.

Era berean, animaliekin egindako proba horiek «kostu handiak eta denbora luzeak» dakartzate, eta horrek atzeratu egiten du merkatura medikamentu berriak iristea. Bestalde, adierazi dutenez, animaliekin esperimentatzeak sufrimendua eragiten die milioika pertsonari urtero, dilema etiko garrantzitsuak planteatzeaz gain.

Erronka horiei erantzuteko, ‘Unlooc’ proiektuak plataforma berriak garatzea du helburu, giza funtzio biologikoei zehaztasunez erantzuteko eta proba zehatzagoak eta etikoagoak egiteko. Partzuergoa bost aplikazio nagusitan zentratuko da. Aplikazio horiek farmakoak eta konposatu kimikoak probatzeko modua aldatuko dute, eta arreta berezia jarriko dute 'OOC' teknologien industrializazioan eta merkaturatzean.

'3D' formako larruazal artifizial bat garatzen ari da unibertsitatea, giza azala fideltasunez erreproduzitzen duena. Aurrerapen horrek «alternatiba lehiakorra eta etikoa» ekarriko die animalia-ereduei eta larruazalaren beste ordezko komertzial batzuei.

‘3D’ bioinprimaketaren bidez, epitelio homogeneo eta baskularizatu bat sortuko da, larruazal errealaren egiturazko ezaugarriak eta ezaugarri funtzionalak birkapitatzen dituena. Berrikuntza hori funtsezkoa izango da farmakoen eta konposatu kimikoen xurgapena eta ondorioak ebaluatzeko, giza azalaren portaera imitatzen duten baldintzetan.