Bideo-jokoak eta indarkeria binomioa ez dago frogatuta; trebetasun batzuen garapena, bai, adituen esanetan

Bideo-jokoek jokabide bortitzak eragiten dituzte? Lotura hori ez da frogatu; bai, ordea izan ditzaketen onura batzuk: erreakzio gaitasuna hobetzea edota elkarlanerako jokabideak bultzatzea, esaterako. Kataluniako Unibertsitate Ireki UOC-eko adituek gaiari erreparatu

eta kontuan hartu beharreko zenbait gako azaldu dituzte.

Azken boladan indarkeria kasuak bideo-jokoekin lotu dira zenbait komunikabidetan (zehazki Epic Games-en Fornite jokoarekin), gaming-industriarekiko «izu morala» agerian utziz.

Joan Arnedo Informatika, Multimedia eta Telekomunikazio ikasketen irakasle eta Kataluniako Unibertsitate Ireki UOCeko Bideo-jokoen Diseinua eta Programazioa unibertsitate masterreko zuzendariaren iritziz, gazteen edo txikienen artean grina sortzen duen edozein fenomenori lupaz begiratzen zaio beti.

Adituaren esanetan, ez da jokabide berria, azken hamarkadetan zehar beste fenomeno batzuekin gertatu baita. Gaming-aren sektorean, halere, adingabeentzako produktu gisa sortu zen, eta gakoa hor egon daitekeela dio, duela 40 urte haurrentzako jostailu gisa pentsatuta jaio eta, nahiz eta horrela ez den, gizarteak oraindik ikuspegi hori duelako.

Haren ustetan, hipersentsibilitate apur bat dago oraindik beste bitarteko batzuekin, hala nola zinema edo telesailekin», adinaren araberako gomendio-mekanismoak dauden arren.

Adituen arabera, ez dago indarkeria eta bideo-jokoen arteko loturaren ebidentzia zientifikorik. Aipatutako ikerlanen artean, Christopher Ferguson ikerlariaren lana gogoratzen dute, komunikabideetan agertutako indarkeria eta bizitza errealeko kasuen arteko konexioa aztertu baitzuen. Emaitzek iradokitzen zuten hedabideetako indarkeriaren kontsumo sozialak ez duela iragartzen indarkeria sozialaren tasak gora egingo duenik.

Antzeko ondorioetara heldu da “The Royal Society”-n berriki argitaratutako lan bat, gogoratu dutenez. «Lotura hori ezartzen zuten aurreko azterlan garrantzitsuenak (28) berrikusi ondoren, frogatu zen horien guztien balio estatistikoa ez zela benetan esanguratsua» azaldlu dute UOCeko iturriek.

Arnedok azaldu duenez, asaldura maila ez da berdina beste hedabide batzuekin, zinema edo telebista, kasu. Adibide gisa Tarantinoren “Reservoir Dogs” filma jarri du irakasleak. «Argi gera bedi Tarantinoren filmak oso gustukoak ditudala, baina jendeak argi dauka ez direla edonorentzat, eta inork ez ditu horregatik soinekoak urratzen», dio.

«Agian bideo-jokoa haurrentzako zerbaitekin lotzeari utziko dion heltze prozesuarekin jarraitu behar da», hausnartu du adituak. Nabarmendu duenez, bitartekoa da, ez generoa, eta adin bakoitzerako egokiena aukeratu beharko da, PEGI (Pan European Game Information) kodearen jarraibideak kontuan hartuta.

Ezezagunagoak dira onurak

Urterik urtera gero eta erabiltzaile gehiago duen gaming-aren sektorean, ezezagunagoak dira bultzatzen dituzten trebetasunak eta, hala ere, ekarpen positibo horiek aztertu dituzten ikerketa ugari dago. Erreakzio-gaitasuna hobetu eta elkarlaneko jokabideak edo taldean lan egiten ikasteko ematen duten laguntza aipatzen ditu Gisela Vaquero UOCeko bideo-jokoen diseinu eta programazioko unibertsitate-masterreko irakasle kolaboratzaileak.

Vaqueroren esanetan, bideo-jokoek erabilera argia izan dezakete historia, artea, matematika, musika edo hizkuntzak ikasteko, eta estrategia-jokoetan, baliabideak eta ekipoak kudeatzen ikasteaz gain «eguneroko bizitzan baliagarriak izan daitezkeen beste estrategia-teknika batzuk» lantzen dituzte.

Jolas serioak ere badaude (serious games), hau da, erabilgarritasuna duten jolasak, hezitzaileak dira eta haien helburua helburuaren araberakoa da. «Adibidez, Women's Quiz bideo-jokoa, hain ikusezin bihurtu diren historiako emakume ospetsuen bizitza eta lana modu dibertigarrian ezagutzen erakusten dizun jolas hezitzailea», esan du UOCeko irakasleak.

Joan Arnedok gaineratu du bideo-jokoek hainbat trebetasun garatzen lagun dezaketela, hala nola espazio-pertzepzioa, soft skills, autoantolaketa, erresilientzia eta akatsen ikaskuntza, «Jokoan akats bat ez baita porrot umiliagarria, hobetzeko gonbidapen argia baita». Horrek ez du esan nahi bideo-jokoetan jokatzeagatik hobea izango zarenik, argitu dute, «joko motaren eta ahalegina bideratzeko moduaren araberakoa izango da».

Era berean, langileak hautatzeko prozesu batean baloratzen diren trebetasunak susta daitezkeela esan dute.

Arnedoren iritziz, jolasa ikasteko eta gaitasunak ebaluatzeko tresna positiboa da, eta frogatuta dago oso baliagarria izan daitekeela. Baina gakoa tresna hori zuzen aplikatzea da. Adituak Platonen hitzak ekarri ditu gogora: «Pertsona bati buruz gehiago deskubritu dezakezu jolas ordu batean urtebeteko elkarrizketa batean baino».