GAUR8 - mila leiho zabalik
Gaur X urte

Alexander Dubcec-en izendapenarekin Pragako Udaberria piztu zen duela 55 urte

Txekoslovakiako Alderdi Komunistako Alexander Dubcec idazkari izendatu zuten 1968ko urtarrilaren 5ean. Honek Pragako Udaberria piztea eragin zuen.

Alexander Dubcec 1968an. (WIKIMEDIA)

Bigarren Mundu Gerra amaitzean nazismotik askatu ondoren, Txekoslovakia Sobietar Batasunaren eraginpean gelditu zen. Txekoslovakiako Alderdi Komunistak 1968an boterea eskuratu zuenean, herrialdea satelite sobietar bat bihurtu zen eta Varsoviako Itunean eta Comecon delakoan sartu zen. 1953an Iósif Stalin Sobietar Batasuneko agintaria hil ondoren, herrialdeko zenbait intelektualek aldarrikatu zuten beharrezkoa zela garapen-bide berriak eztabaidatzea.

1967an «izuaren eta zentsuraren» kontra mobilizatzen hasi ziren ikasleak eta Poliziaren errepresioak gizarte-haserrea eragin zuen. Horrek areagotu egin zuen alderdian zegoen zatiketa: Antonin Novotnes presidentea zegoen batetik eta Alexander Dubek erreformista bestetik. Azkenean, Novotnesek dimisioa eman zuen Alderdi Komunistako idazkari nagusi gisa, eta bere ordez hartu zuen kargua Dubekek, 1968ko urtarrilaren 5ean.

Gizarteko sektore zabal batek garaipen gisa interpretatu zuen erreformistak Alderdiaren zuzendaritzara iristea. Dubcec-ek «giza aurpegia duen sozialismoa» bultzatu zuen, erregimen komunista «demokratizatzea» helburu.

Haren helburua izua eta zentsurarekin bukatzea zela esanez, disidente batzuk askatu zituzten, mendebaldeko herrialdeetara bidaiatzea baimendu zuen, prentsa- eta adierazpen-askatasuna ezarri zuen eta alderdi politikoak, sindikatuak eta grebarako eskubidea legeztatu zituzten. Ekonomia irekitzeko eta ekoizpena sustatzeko neurriak ere bultzatu zituzten, baina Estatuaren kontrolari eutsiz.